هر سال تعداد زیادی از مهاجران در مسیر مهاجرت به اروپا یا در داخل این قاره ناپدید میشوند. اگر دریای مدیترانه به عنوان یکی از مرگبارترین راه‌های مهاجرت شناخته می‌شود، مناطقی دیگری هم هستند که کمتر از آن‌ها سخن گفته می‌شود اما بسیار خطرناک هستند. صحرای افریقا یکی از این مناطق است. به مناسبت روز ناپدیدشدگان، ۳۰ اگست، مهاجر نیوز با لوسیل ماربو، سخنگوی سازمان بین المللی صلیب سرخ در فرانسه، گفت‌وگو کرده است.
مهاجر نیوز: تا کنون چه تعدادی از افراد ناپدید شده‌اند؟
لوسیل ماربو: صلیب سرخ یک سایت انترنتی (Trace the face) دارد که به گمشدگان مهاجرت در مسیر اروپا اختصاص دارد. داده‌های این سایت به ما کمک می‌کند تا شمار خانواده‌هایی را که برای جستجوی افراد با ماتماس می‌گیرند، محاسبه کنیم.
در بسیاری از موارد،
تا سال ۲۰۲۱، حدود ۱۶۵۰۰ تن برای جستجوی ۲۵ هزار گمشده با ما تماس گرفته‌اند.
مهاجرنیوز: آیا ناپدیدشدگان در میان برخی از ملیت‌ها بیشتر است؟
لوسیل ماربو: در سایت Trace the face تعداد زیادی از گمشدگان افغان ثبت شده است. ملیت‌های دیگر سوری‌ها، اریتره‌ای‌ها، عراقی‌ها و سومالیایی‌ها هستند. البته در میان ناپدید شدگان کانگویی‌ها و تونسی‌ها هم وجود دارند.
مهاجر نیوز: چرا رقم ۲۵ هزار ناپدید شده یک برآورد حداقلی است؟
لوسیل ماربو: در راه‌های دریایی احتمال غرق شدن «نامریی» هم وجود دارد؛ به این معنا کا گاهی یک کشتی با تمام سرنشینانش ناپدید میشوند، بدون آن که کسی آگاهی بیابد. در این موارد، افراد بدون شاهد عینی یا ردپا، ناپدید میشوند.
گاهی هم خانواده‌ها درباره ناپدید شدن نزدیکان خود سکوت می‌کنند. این افراد در فهرست داده‌های ما نیستند.
از سوی دیگر، برخی از مرزها به شدت خطرناک اند. دریای مدیترانه، اتلانتیک، یا دریای اژه مناطق بسیار خطرناک هستند. اما حادثه می‌تواند در جایی دیگر نیز اتفاق بیفتد. به گونه نمونه، مناطق بیابانی صحرای غربی یک گورستان بزرگ افراد گمشده است.
مهاجر نیوز: مهاجران چگونه در راه تبعید ناپدید میشوند؟
لوسیل ماربو: بیشتر ناپدید شدن‌ها در دریا اتفاق می‌افتد اما مهاجران هنگام عبور از مرزهای زمینی در اروپا نیز ناپدید میشوند.
بیشتر خانواده‌ها در مرزها از هم جدا و رابطه شان قطع می‌شود. تعدادی هم تیلفون‌ها و پول شان در راه به سرقت می‌رود. اگر مهاجران شماره‌های تیلفون نزدیکان و وابستگان خود را نداشته باشند، برای یافتن همدیگر با مشکلات زیادی روبرو میشوند. خانواده‌ها گاهی ماه‌ها از همدیگر بی خبر می‌مانند و ناپدید شدن بستگان خود را اطلاع می‌دهند.
اما ناپدید شدن همیشه به معنای مردن نیست. تعدادی از مهاجران زنده هستند اما اطلاعاتی در مورد شان وجود ندارد و نمیتوان با آن‌ها تماس گرفت. ما یک مورد جالب برادرانی را داشتیم که سال‌ها از همدیگر جدا بودند اما در یک کشور زندگی می‌کردند. دو برادر که در آلمان در جستجوی همدیگر بودند، در چند کیلومتری هم دیگر زندگی می‌کردند.
مهاجر نیوز: چه مشوره‌ای به مهاجران می‌توانید بدهید تا بتوانند تماس با نزدیکان خود را حفظ کنند؟
لوسیل ماربو: باید شماره تیلفون نزدیکان خود را در یک کاغذ بنویسند. در صورت امکان، این کاغذ را باید با پلاستیک پوش کرد تا هنگام عبور از دریا یا آب، آسیب نبیند. مهاجران باید سعی کنند تا کودکان شان شماره‌های تیلفون را به حافظه بسپارند.
اگر پولیس شما را دستگیر کند باید در صورت امکان از مقام‌ها بخواهید که با خانواده تان یکجا باشید. تعدادی از مهاجران که بازداشت میشوند و امکانی برای تماس گرفتن با بیرون را ندارند، رابطه شان با فرزندان شان قطع می‌شود.
مهاجر نیوز: گم شدن یک فرد چه پیامدهایی برای خانواده او دارد؟
لوسیل ماریو: پشت اعداد گمشدگان، خانواده‌هایی هستند که قربانی میشوند. آن‌ها نمیدانند که فرد خانواده شان زنده است یا مرده و این خیلی دشوار است. باید امیدواری این خانواده‌ها را درک کنیم و بدانیم که بدون سند یا جسد، طبیعی است که آن‌ها همچنان امیدوار باشند.
این یک وضعیت دشوار و دردناک است زیرا خانواده‌ها نمیتوانند از دست دادن نزدیکان خود را بپذیرند.
ما شاهد پیامدهای بزرگ اداری، اجتماعی و اقتصادی [برای خانواده‌ها] بوده‌ایم. وقتی کسی ناپدید می‌شود زندگی از چندین زاویه به حال تعلیق در می‌آید: یک بیوه که وضعیتش روشن نیست و نمی‌تواند دوباره عروسی کند، یا کسی که نمی‌تواند به حساب بانکی یک فرد خانواده دسترسی پیدا کند، یا خانواده‌ای که بعد از ناپدید شدن پدر، که نان آور فرزندان و همسرش بوده، همه این‌ها وضعیت‌هایی خیلی دشواری هستند.
برای کمک در این موارد، صلیب سرخ از لحاظ روانی خانواده٬ها را همراهی می‌کند. ما همچنان در همکاری با مقام‌های محلی، به اقدامات حقوقی متوسل می‌شویم تا ناپدید شدن افراد به رسمیت شناخته شود و وضعیت حقوقی خانواده‌ها تثبیت گردد. در مواردی هم به خانواده‌ها، و معمولا به مادرانی که شوهران شان را از دست می‌دهند و مسئولیت به گردن‌آن‌ها می‌افتد، کمک مالی می‌کنیم. در کنار آن، جلسه‌های گروهی را برگزار می کنیم که خانواده‌ها در آن همدیگر را می‌بینند و در حضور یک روان شناس، تجارب شان را با همدیگر شریک می‌کنند.
مهاجر نیوز: صلیب سرخ برای یافتن گمشدگان چگونه اقدام می‌کند؟
لوسیل ماربو: این کار به تلاش جدی و زمان نیاز دارد. ما از دو نقطه متفاوت آغاز می‌کنیم.
در مورد اول، گاهی خانواده‌ها از طریق دفاتر محلی با ما تماس می‌گیرند.در این صورت، درخواست جستجو را ثبت می‌کنیم و آن‌ها را با سایت Trace the face آشنا می‌سازیم. آن‌ها عکس فرد گمشده را در سایت نشر می‌کنند.
اما همه افراد مایل نیستند موضوع را علنی بسازند. در این صورت، برای درک بهتر چگونگی ناپدید شدن یک فرد، یک مصاحبه طولانی و پیچیده با متقاضی انجام می‌دهیم تا حداکثر اطلاعات را در دست داشته باشیم. سپس این اطلاعات را با شبکه محلی و بین المللی صلیب سرخ شریک می‌کنیم تا جستجوها آغاز گردند.
در مورد دوم، کار از یافتن اجسادی شده آغاز می‌شود که هویت شان تثبیت نشده است. ما جمع آوری اطلاعات را از اجساد (جواهرات، خالکوبی، شکستگی...) آغاز و تلاش می‌کنیم خانواده‌های شان را پیدا کنیم. سعی می‌کنیم با منابع مختلف، مثلاً بازماندگان غرق شدن یک کشتی، صحبت کنیم. این کار به یکجا کردن قطعات مختلف یک پوزول سباهت دارد تا هویت یک فرد را تثبیت و خانواده‌اش را پیدا کنیم. خیلی طولانی و پیچیده است.
ما از این امر آگاهیم که تمامی ناپدید شدگان پیدا نخواهند شد. با این حال، خانواده‌ها نیاز دارند تا به آن‌ها پاسخ داده شود و این پاسخ دادن وظیفه ماست. اما بدون یافتن جسد، این پاسخ کامل نیست. با تکیه بر وقایع و مقایسه داده‌ها، ما باید یک پاسخ جدی و منطقی فراهم کنیم. این یک مسئولیت بزرگ است که مرگ یک فرد را به خانواده‌اش اعلام کنید، بدون آن که بتوانید جسد را تحویل بدهید.
ما از این امر آگاهیم که تمامی ناپدید شدگان پیدا نخواهند شد.
مهاجر نیوز: برای پیدا کردن یک فرد، چگونه باید اقدام کرد؟
لوسیل ماربو: باید با صلیب سرخ تماس گرفت. برای مکاتبه به این آدرس مراجعه کنید.
برای تماس، ابتدا باید تمامی اطلاعات مفید را جمع آوری کرد: تاریخ و محل حرکت، همراهان سفر، کشور مقصد، خصوصیات جسمی (خالکوبی، پیرسینگ)....
معمولاً صلیب سرخ آخرین جایی است که خانواده‌ها به آن مراجعه می‌کنند. آن‌ها نخست با همراهان سفر یا نزدیکان خود در کشور مقصد تماس می‌گیرند و وقتی ناامید شدند نزد ما می‌آیند.
خانواده‌ها باید با سرعت با ما تماس بگیرند تا ما به نمایندگی از آن‌ها حق جستجوها را داشته باشیم. ان‌ها باید به ما اعتماد کنند زیرا ما این کار را با نیت بشردوستانه انجام می‌دهیم.