پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، مانند سایر افغان‌ها، بیش از ۲۰۰ خبرنگار افغان مجبور شدند به پاکستان و ایران رفته و از آنجا برای رفتن به کشورهای غربی درخواست ویزا کنند. این خبرنگاران می‌گویند پس از ماه ها انتظار در این دو کشور دچار مشکل شده و با مشکلات ویزا و اقتصادی رو به رو هستند.
در فرانسه سازمان بین المللی گزارشگران بدون مرز (ار اس اف) و سندیکای ملی روزنامه نگاران فرانسه (اس ان جی) در تلاش هستند تا با برخی از این روزنامه نگاران تماس بگیرند. سپس تعدادی از خبرنگاران با کمک این دو نهاد از سفارت فرانسه در اسلام آباد و تهران درخواست ویزا کردند.
سازمان بین المللی گزارشگران بدون مرز می‌گوید که فقط به خبرنگارانی کمک می‌کند که با تهدیدهای واقعی روبرو هستند. این سازمان در سال ۲۰۲۲ به ۱۰۱ خبرنگار افغان در ایران و پاکستان کمک مالی کرده و همچنین با مقامات فرانسه برای اخذ ویزا برای ۶۸ خبرنگار مذاکره کرده است که از این تعداد تاکنون به ۷ خبرنگار پاسخ مثبت داده شده است.
در این دو کشور چالش های عمده عدم صدور ویزا، ترس از بازداشت خبرنگاران توسط پلیس و بازگرداندن آنها به افغانستان، عدم دسترسی کودکان به آموزش، انتظار مداوم به سفارت خانه ها، مشکلات اقتصادی و اداری است. این شهروندان افغان در بی سرنوشتی به سر می‌برند.
پاکستان
بر اساس فهرستی که مهاجرنیوز به دست آورده است، تنها ۱۷۴ خبرنگار افغان پس از حاکمیت طالبان در افغانستان به پاکستان رفته و در حال حاضر منتظر دریافت ویزا از کشورهای غربی از جمله فرانسه هستند.
بسیاری از این خبرنگاران با ویزای کوتاه مدت به پاکستان رفته‌اند و به دلیل پایان یافتن مدت ویزای پاکستان با ترس پلیس روبرو هستند. بر علاوه، برخورد پلیس و مردم، عدم دسترسی فرزندانشان به مکتب و مشکلات اقتصادی، زندگی این شهروندان افغان را دشوارتر کرده است.
عبدالله ولی زاده خبرنگار سابق طلوع نیوز می‌گوید که او و همسرش از ۱۱ ماه پیش در اسلام آباد منتظر دریافت ویزای فرانسه هستند.
ولی زاده می‌گوید که در ولایت پروان در حین تهیه گزارش از سوی طالبان بازداشت شد و یک روز در قید آنها زندانی بود. به این دلیل باید به پاکستان پناه می‌برد.
وی به مهاجرنیوز گفت: «در مارچ ۲۰۲۲ از سوی آر اس اف به سفارت فرانسه معرفی شدم و سپس در ۱۰ اکتبر در سفارت از من مصاحبه خواستند. در حال حاضر منتظر ویزا هستم.» ولی زاده ۲۵ ساله می‌گوید از آن زمان تاکنون هیچ پاسخی از سفارت دریافت نکرده است.
ویزای این روزنامه نگار افغان روز پنجشنبه به پایان می‌رسد. وی گفت: «مهلت ویزای من در ۱۹ جنوری به پایان می‌رسد. می‌ترسم که توسط پلیس گرفتار شوم. هراس از این دارم که مبادا صاحب خانه ما را بیرون کند. این مسئله نه تنها برای من بلکه برای بسیاری از خبرنگاران اینجا مشکل روانی ایجاد کرده است.»
در همین زمنیه: خبرنگاران افغان به مشکلات «روحی و روانی» در کشورهای منطقه دچار شده اند
فهیم زیرک یکی دیگر از خبرنگاران افغان است که به همین سرنوشت دچار شده است. فهیم که به عنوان معاون طلوع نیوز فعالیت می‌کرد، به دلیل فشار طالبان مجبور به ترک کشور شد و از شش ماه به این سو در پاکستان منتظر دریافت ویزای فرانسه است.
این روزنامه نگار افغان می‌گوید: «در ۲۴ اگوست اسنادی را به دفتر آراس اف در فرانسه فرستادم و سپس سفارت فرانسه به تاریخ۳۰ جنوری به من وقت ملاقات داد. روند گرفتن ویزا بسیار طولانی است.
زیرک فهیم که به همراه همسر و چهار فرزندش در اسلام آباد منتظر دریافت ویزا هستند، می‌گوید اینجا قیمتی زیاد است و منتظر ماندن کار دشوار است.
آر اس اف در ابتدا به تعدادی از خبرنگاران افغان از جمله زیرک فهیم کمک مالی کرد، اما خبرنگاران می‌گویند که این مبلغ برای مخارج زندگی آنها کافی نیست.
پولین آدس-مول سخنگوی این سازمان در فرانسه می‌گوید به مهاجرانی که اخیراً به دلیل تهدید وارد پاکستان و ایران شده‌اند، کمک مالی و نامه حمایت برای ویزا داده می‌شود.
پولین در این باره به مهاجرنیوز گفت: «در سال ۲۰۲۲ به ۱۰۱ خبرنگار افغان در پاکستان و ایران کمک مالی شد. علاوه بر این، ما به هماهنگی با مقامات فرانسوی برای کمک به ۶۸ خبرنگار افغان در کشورهای سوم به درخواست ویزا ادامه دادیم. اما تاکنون تنها ۷ تن پاسخ مثبت دریافت کرده اند و بقیه منتظر پاسخ مقامات فرانسوی هستند.»
سخنگوی این سازمان می‌گوید که فقط از خبرنگارانی حمایت می شود که به دلیل فعالیت هایشان با تهدید مواجه می‌شوند. او می‌گوید که اثبات چنین خبرنگارانی زمان زیادی می‌برد و در جریان ۱۸ ماه گذشته درخواست های زیادی دریافت کرده است.
اقبال ختک رئیس دفتر آر اس اف در پاکستان می‌گوید که سفارت فرانسه در اسلام آباد با کمبود کارمند مواجه است، بنابراین روند درخواست ویزا طولانی است.
سندیکای ملی روزنامه نگاران فرانسه یا "اس ان جی" یکی دیگر از سازمان هایی است که همچنان به حمایت از خبرنگاران افغان در پاکستان و ایران ادامه می‌دهد. در حال حاضر بیش از هزار خبرنگار افغان در لیست گنجانیده شده‌اند.
کارین برزگر یکی از اعضای این سازمان در بخش افغانستان می‌گوید: «ما چندین جلسه با وزارت امور خارجه فرانسه در مورد خبرنگاران افغان در پاکستان داشتیم. آنها گفتند کارمند نداریم.» کارین می‌گوید که از آن زمان به بعد تعداد کارمندان افزایش یافته است اما متاسفانه به نفع خبرنگاران نبوده است.
کارین برزگر می‌گوید: «سفارت به ما گفته است که اگر به خبرنگاران پاسخ داده نشود به این معناست که پاسخ منفی است.»
ایران
بسیاری از خبرنگاران افغانستان که در پاکستان منتظر دریافت ویزا هستند، در ایران نیز چنین شرایط را دارند.
زهرا احمدی ۲۶ ساله که به مدت سه سال گزارشگر رادیو تلویزیون ملی افغانستان بود، پس از آمدن طالبان از حق کار محروم شد و نتوانست سال آخر تحصیل روزنامه نگاری را در دانشگاه به پایان برساند. او پس از مدت ها انتظار توانست ویزای ایران را بگیرد و در حال حاضر به همراه خانواده اش در تهران منتظر ویزای فرانسه است.
زهرا در افغانستان بود و سازمان اس ان جی به او گواهی نامه حمایت داده بود که حالا با کمک این سند برای ویزای فرانسه اقدام کرده است. سازمان آر اس اف به او کمک نکرد زیرا او هیچ مدرکی در مورد تهدید ارایه نکرده بود.
زهرا می‌گوید: «حدود یک ماه است که مدارک را به سفارت فرانسه در تهران ارسال کردم اما هنوز پاسخی نداده‌اند.»
این روزنامه نگار افغان می‌گوید که او نیز مانند ده ها خبرنگار دیگر از تمام شدن ویزای ایران می‌ترسد. زهرا گفت: ویزای من فقط دو ماه اعتبار دارد و پس از آن تمدید نمی‌شود. ممکن است به افغانستان برگردم.»
زهرا نمی‌خواهد به افغانستان برگردد. اومی‌گوید: «به عنوان یک دختر، فرستادن من به افغانستان یعنی فرستادن من به سمت مرگ است. بهتر است اینجا خود را به آتش بکشم تا اینکه به افغانستان اخراج شوم.»
زهرا می‌گوید هیچکس در ایران در خانواده اش شغل ندارد و مشکلات اقتصادی آنها روز به روز بیشتر می‌شود. او از مسوولان می‌خواهد که در اسرع وقت به او ویزا بدهند.
در همین مورد: سندیکای ملی خواهان اجرای تعهدات فرانسه برای تخلیه روزنامه نگاران افغان شد
بسیاری از خبرنگاران افغان مانند زهرا در ایران با این سرنوشت نامعلوم روبرو هستند.
کارین برزگر از سندیکای ملی روزنامه‌نگاران فرانسه می‌گوید: «ما قبلاً به خبرنگاران افغانستان گفته‌ایم که برای دریافت ویزا در ایران و پاکستان انتظار طولانی را پشت سر خواهند گذاشت و هیچ تضمینی برای دریافت ویزا وجود ندارد.»
کارین می‌گوید که سفارت فرانسه در ایران باید غیر از پرونده خبرنگاران افغان به امور دیگری نیز رسیدگی کند.
مهاجرنیوز تلاش کرد تا نظر وزارت امور خارجه فرانسه را در مورد ویزای خبرنگاران افغان در کشورهای همسایه افغانستان جلب کند، اما موفق نشد.