با آغاز سال جدید تعلیمی در یونان، چندین سازمان غیردولتی تلاش دارند در زمینه آموزش برای کودکان مهاجر اقداماتی را انجام دهند. علیرغم ملزم بودن یونان به فراهم کردن آموزش عمومی برای کودکان پناهنده، کمتر از ۱۵ درصد کودکان ساکن در مراکز پناهجویی به آموزش دسترسی دارند. این درصدی در پنج مرکز ثبت نام پناهجویان (هات سپات) درجزایر دریای اژه به ۰،۳ درصد کاهش پیدا می‌کند.
روز ۱۳ سپتمبر که سال تعلیمی جدید در یونان آِغاز شد ۲۶۰۰۰ کودک پناهجو(آمار سال ۲۰۲۰) نیز باید همزمان با همسن وسالان یونانی شان راهی مکاتب می‌شدند. اما در واقعیت درصدی دسترسی این کودکان پناهجو به آموزش به صورت فاجعه باری پایین است. تنها یک سوم کودکان مهاجر در یونان آموزش می‌بینند. در سال ۲۰۲۰ بحران ویروس کرونا دسترسی کودکان مهاجر به آموزش را دشوارتر کرد.
سازمان شورای پناهندگان یونان و سازمان نجات کودکان سازمان ملل (Save The Children) روز ۱۵ سپتمبر در گزارشی دشواری‌های آموزش برای کودکان مهاجر را برجسته کرده و از مقام‌های یونانی خواستند به تعهدات خود در این زمینه عمل کنند.
بر مبنای این گزارش، یکی از موانع عمده برسر راه آموزش کودکان مهاجر را محدودیت‌های رفت و آمد ناشی از تدابیر مقابله با کرونا تشکیل می‌دهد. طی یک سال، کودکان به دلیل مسدود بودن مکاتب در جریان قرنطین یا کمبود انترنت و مواد کمپیوتری در کمپها به آموزش دسترسی نداشتند.
به گفته شورای پناهندگان یونان و سازمان نجات کودکان، حتی هنگامی «مکاتب در دوره قرنطین باز بودند، مسئولان از محدودیت‌های اعلام شده، برداشت‌های مختلفی را ارائه می‌کردند و نبود یک دستور العمل روشن از سوی وزارت معارف، باعث شد شاگردان اجازه نیابند از کمپها بیرون بروند.»
دانیل گوروان، از سازمان نجات کودکان به مهاجر نیوز گفت: «بحران کرونا وضعیت بدی ایجاد کرد اما این وضعیت از قبل هم بسیار بد بود.»
در حالی که یونان یکی از کشورهایی است که در اتحادیه اروپا، بیشترین شمار معلمان برای متعلمان را در اختیار دارد کمبود معلم برای کودکان مهاجر، یکی از دشواری‌های تعجب آور در گزارش هردو سازمان شمرده شده است.
بر مبنای گزارش، یک مانع دیگر بر سر راه آموزش کودکان مهاجر، ترانسپورت جمعی بوده است. به گفته هردو سازمان، موقعیت جغرافیایی کمپها محدودیت زیادی را در این عرصه ایجاد کرده است: «مراکز پذیرایی از پناهجویان معمولاً در مناطق دورافتاده موقعیت دارند و ترانسپورت گروهی کودکان به مکاتب از این نظر یک مشکل عمده به شمار می‌رود.» سازمان RSA که در کمپ ریتسونا فعالیت دارد می‌گوید که در ماه اپریل ۲۰۲۱ از جمله ۱۳ بس مورد نیاز، تنها ۳ عراده آن فعال بودند.
«فقدان اراده سیاسی»
اما به گفته بیل وان اسولد، مسئول بخش حقوق کودکان سازمان دیدبان حقوق بشر، وضعیت کنونی از عدم اراده سیاسی، و نه کمبود منابع، ناشی می گردد.
او به مهاجر نیوز گفت: «گزارش نشان می‌دهد که یونان سال گذشته از کمک‌های کمیسیون اروپا برای ادغام پناهجویان استفاده نکرده است. در حالی که در کمپ‌های جزایر اژه حتی یک کودک نیز وارد مکتب نشده است، باید از این کمک‌ها استفاده می‌شد.»
بیل وان اسولد از این استدلال مسئولان اظهار ناراحتی کرد که گویا «کودکان مدت زیادی در کمپها نمی‌مانند و از این نظر والدین آن‌ها برای آموزش آن‌ها علاقمندی ندارند. درست است که هیچ کسی دوست ندارد ماه‌ها یا سال‌ها در یک جزیره محصور باشد اما در واقعیت مهاجران در چنین وضعیتی هستند.»
او گفت که دسترسی کودکان به آموزش در خانواده‌هایی که در مناطق شهری و یا مراکز افراد آسیب پذیر در پیکپا یا کاراتپه در لیسبوس اسکان داده شده‌اند ساده تر بوده است. اما این دو مرکز نیز بعد از آتش سوزی کمپ موریا مسدود شدند.
در واقع، این کودکان کمپها هستند که دسترسی آن‌ها به آموزش خیلی دشوار است. دولت یونان در این مورد هیچگونه برنامه‌ای ندارد.
نقض حقوق کودکان مهاجر
بیل وان اسولد در همین حال، اتحادیه اروپا را نیز مسئول این وضعیت می‌داند. به گفته او «طی سال جاری، صدها میلیون یورو از سوی کمیسیون اروپا برای ساختن کمپ‌های بسته و دور افتاده مصرف شد اما کمیسیون از برنامه آموزش یونیسف در کمپ ها حمایت نمی کند.»
بر بنیاد گزارش ماه جولای دیدبان حقوق بشر، اتحادیه اروپا می‌گوید از سال ۲۰۱۵ به این سو، ۳،۴۵ میلیارد یورو را به امور مهاجرت در یونان، از جمله آموزش، کمک کرده است. این اتحادیه همچنین مبلغ ۶۲۵ میلیون یورو را به مکاتب چند فرهنگی مساعدت کرده است. گذشته از آن، در سال ۲۰۲۰، اتحادیه مبلغ ۸۱۶ میلیون یورو را نیز به بودجه معارف یونان، از جمله برای آموزش کودکان مهاجر، کمک کرده است.
این پول‌ها در کجا به مصرف رسیده‌اند؟ کمیته حقوق اجتماعی اروپا در ماه جنوری ۲۰۲۱ اعلام کرد که یونان حقوق کودکان مهاجر را، از جمله در جزایر این کشور که مهاجران تازه وارد از ترکیه در آن قرنطین می‌شوند، نقض می‌کند.
بر مبنای یک حکم صادر شده در ماه جولای ۲۰۲۱، یونان اقدامات فوری و مدنظر کمیته در ماه می ۲۰۱۹ برای تضمین دسترسی به آموزش کودکان مهاجر را اعمال نکرده است.