بعد از موج بزرگ مهاجران در ماه مارچ ۲۰۲۰، دولت یونان اقدامات نظامی را در امتداد دریای اوروس، در مرز با ترکیه، تشدید کرده است. اما علیرغم حضور و کنترول جدی سربازان، مهاجران همچنان از این مرز عبور می‌کنند، بدون آن که در این منطقه ممنوعه، از کسی یا نهادی، کمک دریافت کنند. شارلوت بواتیو، فرستاده ویژه مهاجر نیوز از یونان گزارش می‌دهد.
نزدیک شدن به دریای اوروس، که یکی از نقاط مرزی طبیعی اتحادیه اروپاست، غیرممکن است. این خط آبی با طول بیشتر از ۵۰۰ کیلومتر، که یونان و ترکیه را از هم جدا می‌کند، از سال‌ها به این سو توسط نیروهای نظامی یونان کنترول می‌شود.
در امتداد اوروس، مناطق متروک مرزی، با جنگلی از درختان و بته‌های وحشی پوشیده شده و مانع می شود تا کسی به این منطقه نظامی نزدیک شود.
زامالیادیس ستاوروس، رئیس روستای کاستانیس، که در امتداد یک خط آهن، گام بر می‌دارد، هشدار می دهد: «همه جا کمره نصب کرده‌اند. هوش کنید و زیاد نزدیک نشوید!» حدود دو کیلومتر دورتر، سیم‌های خاردار به چشم می‌خورند. او محتاطانه می‌گوید: «آنها امکانات بسار مدرن دارند و به سرعت ما را تشخیص خواهند داد.»
با این حال، مهاجران این منطقه ممنوعه را فراموش نکرده‌اند. چندین سال است که آنان در مسیر مهاجرت شان از سواحل ترکیه، از دریای اوروس عبور می‌کنند تا وارد یونان یا اتحادیه اروپا شوند. بحران مهاجرت ماه مارچ ۲۰۲۰، که بعد از باز شدن مرزهای ترکیه روی داد، وضعیت را به شدت متشنج کرده است.
طی یک سال گذشته، یونان و اتحادیه اروپا، میلیون‌ها یورو سرمایه گذاری کردند تا تجهیزاتی مانند دیوار سیم خاردار، وسایل آلودگی صوتی و تجهیزات نظامی مدرن( درون، کمره) را در امتداد دریای اوروس ایجاد کنند و به این وسیله مانع موج مهاجران گردند.
یک تن از ماموران مرزی در روستای یونانی تیکرو می‌گوید: «ما ۸۵۰ نظامی در امتداد اوروس مستقر کرده ایم. ماموران فرانتکس، آژانس محافظت از مرزهای اتحادیه اروپا، با ما هستند و دیوار سیم خاردار که به تازگی ساخته شده، بسیار به ما کمک می‌کند.»
«مناطق مرزی ممنوعه»
تجهیزات یاد شده در بالا باعث شده اند تا تردد مهاجران کاهش یابد. رئیس روستا، می‌گوید از این که «حالا هیچکسی از ایجا عبور نمی کند» راحت شده است: «در کاستانیس، پیشتر روزانه کم از کم پنج نفر از مرز عبور می‌کردند. حالا دیوار جلو همه را گرفته است.» اما سازمان Border Violence که تردد در مرزهای اروپا را زیر نظر دارد می‌گوید در مناطقی که «گزمه، سیم خاردار و کنترول کمتر است» مهاجران همچنان از مرز عبور می کنند.
غیرممکن است دانست شمار این مهاجران به چند نفر می‌رسد. رسانه‌ها در حاشیه قرار دارند و وزارت خارجه یونان مساله «امنیت ملی» را بهانه می‌آورد. مقام‌های یونانی از دادن اطلاعات خودداری می‌کنند، مرزبانان در منطقه واضح صحبت نمی کنند و مسئولیت را به دوش مسئولان بالاتر می‌اندازند و سازمان‌های خیریه نیز در منطقه حضور ندارند.
این سکوت مطلق باعث نگرانی سازمان‌های غیردولتی شده است. یک فعال حقوق مهاجران در تسالونیکی می‌گوید: «مهاجرانی که موفق می‌شوند به تسالونی بیایند سفر خود را برای ما بازگو می کنند. آمدن از دریای اوروس تا اینجا، پیاده، ۲۵ روز طول می‌کشد و به همین دلیل اطلاعاتی که ما داریم معمولاً از سه هفته پیش است.»
مهاجرانی که در منطقه توسط مرزبانان یونانی دستگیر می شوند نیز نمیتوانند چشمدید خود را بگویند زیرا آنها را به کمپ فیلاکیو در چندین کیلومتری ترکیه انتقال می‌دهند. کمپ فیلاکیو، که با سیم خاردار احاطه شده، یکی از هفت کمپ بسته مهاجران در یونان است که مهاجران حق بیرون آمدن از آنها را ندارند. و رسانه‌ها هم نمیتوانند وارد این کمپ شوند.
یک جوان ۱۴ ساله سوری از داخل این کمپ صدا می‌زند: «من یک و نیم ماه پیش از دریای اوروس عبور کردم و حال اینجا گیر مانده‌ام. ما ۹ روز را در منطقه اوروس گذراندیم. من و گروه ما را، که از دیرالزور سوریه هستیم، دستگیر کردند.» با رسیدن یک نظامی، گفتگو به پایان می‌رسد و ما چیز بیشتری نمیدانیم.
به گفته سازمان‌های خیریه هزاران مهاجر برگردانده می‌شوند
سازمان‌هایی مانند Border Violence یا حتی کمیساریای سازمان ملل متحد برای پناهندگان HCR تلاش دارند بدانند که آیا حقوق اساسی پناهجویان در مرز اوروس رعایت می‌شود یا نه؟ به گفته یک فعال Border Violence: «در آنجا هیچکسی به مهاجران دسترسی ندارد. سیاست مرزی به چیز عجیبی بدل شده است! ما فعالان هم به منطقه نمی‌رویم زیرا می‌ترسیم ما را دستگیر و زندانی کنند!»
هفته گذشته، وزیر امور مهاجرت یونان، درخواست نظارت بر مرزهای کشورش را که از سوی سازمان ملل و کمیسیون اروپا مطرح شده بود، رد کرد و گفت این درخواست «اصلی حاکمیت کشور را نقض می‌کند.»
به عقیده مارگریتیس پتریزیکیس، مسئول کمیساریای سازمان ملل برای پناهندگان در کمپ فیلاکیو، آنچه در اوروس اتفاق می‌افتد، به خوبی روشن نیست. او با اشاره تلویحی به برگرداندن مهاجران می‌گوید: «کنترول مرزی باید چیزی بهتر از این باشد.»
اگرچه مقام‌های یونانی برگرداندن مهاجران را رد می‌کنند، اما گفته می‌شود در این قسمت مرزی، این کار پیوسته صورت می‌گیرد. یک پولیس متقاعد که از ما در منزلش، در پنج کیلومتری نزدیک مرز ترکیه، پذیرایی می‌کند می‌گوید: «بلی معلوم است که مهاجران را به ترکیه پس می‌فرستند. من خودم سال‌ها، نزدیک شام مهاجران را در کشتی به طرف ترکیه برده‌ام.»
به گفته Border Violence از آغاز سال حدود ۴۰۰۰ مهاجر به صورت غیرقانونی به ترکیه برگردانده شده‌اند. به گفته این سازمان «این رقم حتماً بیشتر است اما بیشتر افراد از ترس حرف نمی‌زنند.»
از آغاز سال ۳۸ مهاجر در اوروس جان داده‌اند
خارج از موضوع پس فرستادن‌های غیرقانونی، سازمان‌های خیریه از خشونت‌های اعمال شده علیه مهاجران نیز نگران هستند. به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، مراکز مخفی بازداشت مهاجران که به نام «مراکز سیاه» یاد می‌شوند در منطقه ایجاد شده‌اند. بدون حضور ناظران خارجی، داستان‌های زیادی در باره این منطقه تعریف می‌شود و یک عضو Border Violence می‌گوید: «مهاجران به ما گفتند که در مراکز مخفی در یونان شکنجه، شوک برقی و تظاهر به غرق کردن وجود دارد. ما نمیتوانیم صحت این ادعاها را بررسی کنیم.»
در چنین شرایطی، چگونه باید آمار قربانیان یا کسانی را که حین عبور از اوروس غرق شده‌اند، میتوان به دست آورد؟ سازمان Border Violence می‌گوید: «بدون دسترسی به ساحه می نمیتوانیم از کسانی که مرده‌اند حرف بزنیم اما می شود گفت چه کسانی که ناپدید شده‌اند.» به گفته این سازمان «اگر مدت یک ماه از یک مهاجر در این منطقه خبری به دست ما نرسد، فرض می کنیم که او مرده است.»
پالوس پاولیدیس، یک داکتر عدلی در شفاخانه الکساندروپولیس می‌گوید که از آغاز سال ۳۸ تن جان خود را از دست داده‌اند.
به گفته او« تعدادی در اوروس غرق شده‌اند و عده ای هم از سرما جان داده‌اند. مخصوصاً در زمستان آنها هنگام عبور از دریا کاملا تر می‌شوند و چون کسی نیست که به آنها کمک کند، از سرما می‌میرند. جسد برخی از این مهاجران ۲۰ روز بعد توسط پولیس پیدا و به شفاخانه انتقال داده می‌شود.»
او می‌گوید شاید تعدادی از قربانیان در آمار نباشند. بدون گزمه‌های اجتماعی، کنترول منطقه و کمک به مهاجرانی که احتمالاً زخمی شده باشند، غیرممکن است: «این گونه مردن، دور از خانواده و همه چیز، غم انگیز است.»