پیمان نامه حقوق کودک، یک کنوانسیون بین المللی است که حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کودکان را بیان می کند. در آلمان شماری از کودکان، به ویژه از خانواده های پناهجو سند تولد ندارند و از این حقوق محروم می شوند.
تا کنون همه کشورهای عضو سازمان ملل متحد، به جز از ایالات متحده امریکا، کنوانسیون بین المللی موسوم به «پیمان نامه حقوق کودک» را امضاء کرده اند و موظف به اجرای آن اند. آلمان در سال ۱۹۹۲ به این کنوانسیون پیوست.
به گفته انستیتوت حقوق بشر آلمان، شمار زیادی از کودکان در این کشور سند تولد ندارند، که در حقیقت شناسنامه کودک است، و به همین دلیل از حقوق اولیه محروم اند. شمار دقیق این کودکان روشن نیست.
کلاودیا کیتل، رئیس اداره نظارت کنوانسیون سازمان ملل متحد در امور حقوق کودک، روز سه شنبه به خبرگزاری کاتولیک «کی ان ای» گفته است: «ما هر سال با ده ها پرسش در این زمینه سروکار داریم و از اداره های امور پناهندگان می دانیم که آنها همیشه با همچو موارد روبرو اند.» به قول وی اولتر از همه افرادی که نمی توانند هویت شان را تثبیت کنند، درگیر این مشکل اند.
به گفته کیتل، این امر دلایل مختلفی دارد، از جمله اینکه والدین به خاطری که از کشور شان فرار کرده اند، نمی توانند هویت خود را با ارائه یک مدرک معتبر ثابت کنند.
در آلمان برای اخذ تابعیت و بعداً پاسپورت، ازدواج یا درخواست سند وراثت، داشتن یک سند تولد شرط اولیه است. کیتل افزوده است: «سند تولد برای تمام عمر مهم است. هرچند کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد حق داشتن سند تولد را تضمین می کند، اما بسیاری از کودکانی که در آلمان به دنیا می آیند، یا اینکه سند تولد دریافت نمی کنند و یا خیلی دیر آن را دریافت می کنند.» به قول وی، این برای والدین بدان معناست که آنها شاید از دریافت خدمات اجتماعی محروم گردند. کیتل در پیوند با نبود سند تولد کودک می گوید: «دسترسی به خدمات طبی دشوارتر می شود، طور مثال، معاینات منظم طفل و واکسیناسیون از همان آوان تولد.»
وضعیت حقوقی پناهندگان چه نقشی در اخذ مدارک می تواند داشته باشد؟
در بحث بر سر اینکه اخذ مدارک تا چه حدی می تواند قابل قبول باشد، وضعیت حقوقی والدین کودکی که باید ثبت نام شود، می تواند نقش داشته باشد. برای دریافت چنین مدارک، گاهی لازم می افتد که متقاضی باید به سفارت کشور مبداء اش مراجعه کند. اما به اساس قانون پناهندگی، در جریان روند بررسی تقاضای پناهندگی، چنین کاری نمی تواند اجباری باشد. برای کسانی که مطابق با کنوانسیون پناهندگان ژنو، حق پناهندگی دریافت می کنند، رفتن به سفارت کشور مبداء شان حتی منتفی است، زیرا در آن صورت این افراد مجدداً به دولتی مراجعه می کنند، که اساساً تحت تعقیب آن قرار دارند. این مسأله در ماده ۷۲ قانون پناهندگی تسجیل شده است.
در مورد افرادی که «حمایت فرعی» دریافت می کنند، و همچنان آنهایی که «توافقنامه دبلین» در مورد شان صدق می کنند، باید بررسی شود که آیا مراجعه آنها به سفارت معقول است یا نه.
اما برای افرادی که «دولدونگ» یا «سند تعویق اخراج» را دارند، وضعیت متفاوت است. از اینگونه افراد معمولا انتظار برده می شود که به سفارت کشور مبداء خود مراجعه کنند.
افرادی که به منظور ثبت نام فرزندان شان به اداره ثبت احوال در آلمان مراجعه می کنند، معمولاً تلاش می کنند تمام مدارک لازم را ارائه کنند، اما گاهی به دلیل اینکه از کشور شان فرار کرده اند، همه اسناد لازم را در اختیار ندارند و تنها شمار اندکی از اسناد اصلی را که توانسته اند با خود حمل کنند، ارائه می کنند.
اطلاعات لازم را از کجا می توان بدست آورد؟
انستیتوت حقوق بشر آلمان حالا می خواهد از طریق این پورتال جدید آنلاین به مقامات و افرادی که با این مشکل روبرو اند، بهتر معلومات بدهد. در این پورتال مقررات لازم در مورد حقوق بشری کودک توضیح داده شده است. همچنان به پرسش ها در مورد ثبت تولد کودکانی که والدین شان هویت خود را نمی توانند ثابت کنند، پاسخ داده می شود. این پورتال می خواهد راه های عملی را نشان بدهد که از طریق آن برای هر کودکی به موقع یک سند تولد می تواند صادر گردد.