از چندین ماه به این سو، درخواست پناهندگی در یونان تقریبا ناممکن شده است. تنها شش مرکز ثبت درخواست پناهندگی در یونان فعال است که پنج مرکز آن در جزایر دریای اژه موقعیت دارد. به این ترتیب پناهجویانی که بغیر از این جزایر، وارد یونان می‌شوند ثبت درخواست به امری تقریباً محل بدل شده است.
دولت یونان در ۲۴ نومبر سال ۲۰۲۱ دستورالعملی را صادر کرد که بر اساس آن پناهجویانی که غیرقانونی وارد یونان شده‌اند باید در مراکز مخصوص (RIC) در مرز درخواست پناهندگی بدهند. تقریباً تمامی این مراکز در جزایر دریای اژه (لیسبوس، خیوس...) در نزدیکی ترکیه و یک مرکز در منطقه اوروس، در داخل یونان قاره‌ای فعال هستند.
مراکز یاد شده مراکز بسته هستند و به دلیل شهرت شرایط سختگیرانه، پناهجویان تازه وارد حاضر نیستند به این مراکز بروند. به گونه مثال در فلاکیو مهاجران حق ندارند در طول دوره بررسی درخواست شان، از کمپ بیرون بروند.
در همین باره: یونان: در مرزهای «ممنوعه» در امتداد دریای اوروس هیچکسی به مهاجران دسترسی ندارد
این در حالیست که قبل از دستور العمل سال گذشته، مهاجران می‌توانستند از هر جایی که خواسته باشند، از طریق سکایپ درخواست شانرا ثبت کنند یا این که به مراکز ودفاتر منطقه‌ای اداره مهاجرت مراجعه کنند. برخی‌ها درخواست‌های خود را در تسالونیکی نیز ثبت می‌کردند.
از زمان صدور دستور العمل سال گذشته به این سو، ثبت درخواست پناهندگی به امری تقریباً محال بدل شده است.
لفتریس پاپاجیاناکیس، مدیر شورای پناهندگان یونان می‌گوید که «همه چیز پیچیده شده، قانون وجود دارد، اما دسترسی به این قانون تقریباً محال است.» او در ادامه می‌گوید که «مراکزی که در گذشته نیز به سختی فعالیت می‌کردند حال فقط آوارگان اوکراینی را می‌پذیرند. دشوار است که از آنها خواسته شود به دیگران هم توجه کنند.»
مساله اما این است که تعداد زیادی از مهاجران بدون مدرک، که اوکراینی نیستند، در داخل شهرهای بزرگ مانند آتن وجود دارند و در این شهرها همه چیز برای آنها پیچیده است.»
ستلا نانو، از کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان نیز تائید می کند که در داخل یونان،مرکزی برای ثبت درخواست پناهجویان وجود ندارد: «وضعیت مشکل ساز شده و افرادی که اینجا هستند نمیتوانند درخواست خود را ثبت کنند. هیچکسی هم در اینجا آنها را رهنمایی نمی‌کند که در آینده چه کنند.»
بازداشت و اخراج مهاجران به ترکیه
در چنین وضعیتی، چه بر سر پناهجویانی خواهد آمد که نتوانسته‌اند درخواست خود را ثبت کنند ؟ آیا آنها را به مراکز ثبت نام در جزایر اژه می‌فرستند؟ در این مورد نیز وضعیت پیچیده است به این دلیل که دولت یونان برای آرام کردن ساکنان جزایر، تعهد کرده که مهاجران این جزایر را به داخل قاره انتقال دهد. به گفته لفتریس پاپاجیاناکیس، دشوار است که در این وضعیت دستور العمل سال گذشته عملی گردد و پناهجویان به لیسبوس یا ساموس فرستاده شوند.
کارین لاینکر، از اعضای سازمان موبایل تیم اینفو، می‌گوید بیشتر پناهجویان بازداشت شده مدت کمی را در زندان می‌گذرانند: «مهاجرانی راکه در وضعیت غیرقانونی قرار دارند به مرکز بازداشت اداری امیگدالزا در آتن می‌فرستند اما بعد از چند روز آنها را آزاد می‌کنند. این هم امکان دارد که پناهجویان را در بازداشت نگهدارند یا آنها را به ترکیه اخراج کنند.» سازمان باردروایلانس می‌گوید گاهی هم مهاجران، بسیار دورتر از مرزهای یونان و ترکیه، در تسالونیکی دستگیر و سپس به انقره فرستاده می‌شوند.
سازمان خیریه یونانی می‌گویند که کمی بیشتر از ۲۸۰۰۰ پناهجوی ثبت شده در یونان به سر می‌برند. بیشتر این مهاجران افغان، پاکستانی یا سوری هستند.