خارجی های که از کشور اوکراین به فرانسه آمده اند بنابر اقدامات اخیر پرفکتور باید قلمرو فرانسه را ترک کنند. بیشتر این اتباع خارجی دانشجویان هستند. آنها که پس از شروع حمله روسیه وارد فرانسه شدند، اجازه اقامت در خاک فرانسه را ندارند. مقامات فرانسه می گویند که آنها می توانند به کشور خود بازگردند، زیرا در کشور مبدا آنها جنگ نیست.
نیسیا جوان ٢٨ ساله الجزایری در اوایل ماه می در پرفکتور ایولین در یکی از حوزه های ایل دوفرانس پاریس درخواست اجازه اقامت داد. اما پس از جواب درخواست، به ترک الزامی قلمرو فرانسه مطلع می شود. او یک ماه فرصت دارد تا با وسایل شخصی خود به الجزایر بازگردد، قبل از اینکه در وضعیت غیرقانونی قرار بگیرد.
نیسیا دوره دانشگاهی را در رشته طب متوسطه در دانشکده اودسا در جنوب اوکراین دنبال می کرد. در اواخر فبروری، هنگامی که بمباران های ارتش روسیه شروع شد، او اوکراین را به مقصد لهستان، سپس آلمان و در نهایت فرانسه که بخشی از خانواده اش در آنجا زندگی می کنند، ترک کرد. نیسیا به پرفکتور مراجعه می کند تا به او اجازه اقامت یک ماهه صادر کنند.
بر خلاف مردم اوکراینی، خارجیان مقیم اوکراین از حقوق یکسانی در خاک فرانسه برخوردار نیستند. نخستین شهروند اوکراینی در بدو ورود به خاک فرانسه از حمایت موقت شش ماهه و قابل تمدید برخوردار می شود، در حالی که بقیه اتباع خارجی که از اوکراین آمده اند، فقط برای یک ماه اجازه اقامت دریافت می کنند.
«من حتی نتوانستم برای دریافت اجازه اقامت اقدام کنم»
پس از سپری شدن این مدت نیسیا به فکر تمدید اجازه اقامت می شود. او گفت: «در روز وعده ملاقات با پرفکتور، حتی نتوانستم برای اجازه اقامتم درخواست بدهم. مامور اداری هیچ سوالی از من نپرسید. او فقط پاسپورت الجزایری ام و گواهی دانشگاه اوکراینی را گرفت. چند دقیقه بعد با سندی برگشت که در آن ذکر شده بود تا قلمرو فرانسه را ترک کنم.
با این حال، این شهروند الجزایری برای ادامه تحصیل در دانشکده بوردو و لیون پذیرفته شد. اما مقامات اعتنایی ندارند. به گفته دولت، او معیارهای دریافت حمایت مشابه اوکراینی ها را ندارد.
فرانسه در واقع از دستورالعمل اروپایی که چند روز پس از تهاجم روسیه ارائه شده است پیروی می کند. این متن که در ماه مارچ تصویب شد، تصریح می‌کند که فقط کسانی که نمی‌توانند «در شرایط امن و پایدار» به کشورشان بازگردند، باید مانند اتباع اوکراینی تحت مراقبت قرار گیرند.
چهار ماه پس از شروع جنگ در اوکراین، تصمیمات اخراج برای اتباع غیراوکراینی در فرانسه که دستور بازگشت به کشورشان صادر شده است، در حال افزایش است.
«کشور آنها در حال جنگ نیست»
ژرار سادیک، متخصص مسائل پناهندگی در دفتر سیماد می گوید: «برای مقامات فرانسه، خارجی های که در اوکراین به سر می بردند، کشور شان در حال جنگ نیست، بنابراین اگر به کشور خود بازگردند، هیچ خطری متوجه آنها نمی شود. برخلاف اوکراینی‌ها، آنها از جنگ فرار نمی‌کنند و هیچ خطری که بتواند محافظت آنها را توجیه کند، وجود ندارد، حتی اگر آنها شاهد بمباران ها بودند و مجبور بودند با نگرانی های مشابه اوکراینی ها روبرو شوند.»
نیسیا روزهای نخست جنگ در اوکراین را به خوبی به یاد دارد. او می گوید: «من آنقدر ترسیده بودم که تمام شب ها را نخوابیدم. من صدای شلیک گلوله را همه جا در اطرافم می شنیدم، از پنجره ام و همچنان زمانی که در خیابان بودم. آسمان در روز به دلیل دود تاریک بود.»
داستان اینزا نیز مانند داستان نیسیا است. این جوان ٢٧ ساله اهل عاج شهر دنیپرو را در مرکز اوکراین ترک کرد. جایی که به مدت سه سال در آنجا در رشته روابط بین الملل تحصیل کرده بود. او در سوم مارچ وارد فرانسه شد و ابتدا مجوز موقت اقامت یک ماهه را گرفت. در ٢٣ می، پرفکتور به او نامه ترک خاک قلمرو فرانسه را صادر کرد.
در مورد نامه ترک خاک او به گزارش خبرگزاری فرانسه، پرفکتور می گوید که فرد مورد نظر کدام دلیل زندگی خصوصی و یا خانوادگی که در درازمدت در فرانسه باشد ندارد، بنا هیچ گونه شرایط ادغام در جامعه فرانسه را توجیه نمی کند.» این مهاجر در همین حال، در یک برنامه دانشگاهی در گرونوبل فرانسه پذیرفته شده است تا تحصیلات خود را در آغاز سال تحصیلی از سر بگیرد.
رفتار های دوگانه مقامات
در فرانسه و کشورهای اروپایی دیگر، از مهاجران اوکراینی بهتر پذیرایی می شود. هفده سازمان غیردولتی، از جمله سیماد و عفو بین‌الملل، یک بیانیه‌ای مطبوعاتی در اوایل جون منتشر کردند که در آن «استانداردهای دوگانه» مقامات را محکوم کردند و از «اتلاف انسانی» ابراز تأسف کردند. فعالان می گویند: «رفتار متفاوت با این افراد که عین آسیب‌های مهاجرت، جدایی و عدم اطمینان از آینده را تجربه می‌کنند، غیرقابل قبول است.»
برای اقامت در فرانسه، این دانشجویان خارجی باید وارد قانون مشترک شوند. آنها چاره ای جز درخواست اجازه اقامت یا درخواست پناهندگی ندارند تا در وضعیت نامنظمی قرار نگیرند. اما مسیر آنها پر از موانع است.
ژرار سادیک از دفتر سیماد توضیح می دهد: «برای بهره مندی از ویزای دانشجویی، دانشجویان باید در کشور مبدا خود درخواست دهند. بنابر این آنها برای داشتن حق تحصیل در فرانسه باید به کشور خود بازگردند، این بیهوده است.» این در واقع همان چیزی است که پرفکتور به نیسیا پاسخ داده بود. این زن جوان گفت: «نماینده پرفکتور به من گفت که به الجزایر برگردم و در آنجا برای ویزای دانشجویی اقدام کنم.»
ژرار سادیک می افزاید: «برای درخواست پناهندگی نیز شانس کمی برای موفقیت وجود دارد. برای این افراد، اوفپرا (اداره حمایت از پناهندگان و افراد بی تابعیت در فرانسه) به وضعیت آنها مانند اوکراینی ها نمی‌پردازد، بلکه به وضعیت کشورهای تابعیت می‌پردازد. بسیاری از آنها شاهد رد شدن پرونده‌شان خواهد بود.»
آخرین امید دانشجویان خارجی از اوکراین در مراجعه به دادگاه اداری نهفته است. در این مورد نیز رئیس دفتر سیماد چندان خوشبین نیست و فکر می کند که این اقدامات حقوقی بر اساس قوانین فرانسه تصمیمات مساعدی نخواهد داشت.
شانس خود را باید در جای دیگری امتحان کرد
این دانشجویان که تعداد آنها در فرانسه در حدود هزار تن می رسد، بنابراین به دنبال جایگزینی هستند تا به عقب بازگردانده نشوند. اکثر آنها همه چیز را ترک کرده اند تا تحصیلات خود را در قاره ای دیگر ادامه دهند، دیگر با کشور خود ارتباطی ندارند و تصور نمی کنند که پس از بازگشت به کشور شان، همه چیز را از نو شروع کنند. نیسیا می گوید: «من همه چیز را در الجزایر رها کردم، آنجا چه کنم؟»
بنابراین، برخی به دنبال رفتن به سایر کشورهای اتحادیه اروپا با روش های انعطاف پذیرتری هستند، به ویژه در کشور های اسپانیا و پرتگال. این دو کشور تصمیم گرفته‌اند با اعطای حمایت یکسان به همه افرادی که از اوکراین فرار کرده‌اند، چه اوکراینی باشند و چه دانشجویان خارجی، به شکل یکسان رفتار کنند.
برخی دیگر در حال بررسی بازگشت به اوکراین، به مناطقی امن هستند.
نیسیا هنوز تصمیم نگرفته است. این مهاجر الجزایری به گذراندن دوره های درس آنلاین ادامه می دهد و حتی امتحانات خود را از راه دور می گذراند. برخی از همصنفی هایش به هلند پناهنده شده اند. آنها نیز به او توصیه می کنند که به آنها ملحق شود. وی می گوید: «آنها به من می گویند که می توانند به طور قانونی کار کنند یا به دانشگاه برگردند. اما من هنوز آماده نیستم. فکر می کردم در فرانسه راحت تر است زیرا به این زبان صحبت می کنم و بستگانم در اینجا زندگی می کنند. من از این کشور بسیار ناامید شده ام. فرانسه طرفدار شعار برادری است اما اصول آن را رعایت نمی کند.»