فعالان حقوق مهاجرین در ترکیه مدعی اند که بر بنیاد توافق ترکیه با طالبان، بازداشت و اخراج افغانان فاقد مدرک در ترکیه شدت گرفته است و حتی آنان نمی‌توانند از خانه بیرون شده شوند. وزارت خارجه طالبان از امضای چنین توافق نامه ای ابراز بی خبری می‌کند.
پس از تحولات اخیر و رویکار آمدن اداره طالبان در افغانستان، ترکیه مانند کشورهای همسایه افغانستان با موج جدیدی از مهاجرت أفغان‌ها مواجه شد.
هزاران تن از شهروندان افغانستان به امید رفتن به یک کشور دیگر و زندگی امن، به گونه غیر قانونی وارد ترکیه شده اند.
افغان‌ها با گذر از مسیرهای دشوار و خطرناک از طریق ایران خود را به ترکیه می‌رسانند، تا از آنجا به یونان و کشورهای دیگر عضو اتحادیه اروپا بروند. اما پس از چند ماه تسلط طالبان، اکنون وضعیت مهاجرین فاقد مدرک در ترکیه بدتر از پیش شده است.
به تازگی ترکیه روز یکشنبه ۵۹۲ مهاجر افغان از میدان هوایی استانبول و انقره با سه طیاره چارتر به کابل اخراج کرد. توفیق احمد بارکزی، یکی از جوانان افغان است که در جمع این مهاجران اخراج شده به افغانستان حضور داشت.
توفیق احمد از برخورد خشونت آمیز و شکنجه در ترکیه روایت می‌کند و می‌گوید که برای اخراج در اردوگاهی نگهداری می‌شدند که حتی برای شان غذای کافی داده نمی‌شد.
بارکزی به دویچه وله می‌گوید:« ایستاده می‌کرد و می‌گفتند مدرک (کیملیک) دارید؟ وقتی کسی مدرک نمی‌داشت به سیلی می‌زدند و گرفتار می‌کرد.»
مرتبط:اخراج پناهجویان افغان از ترکیه: «از ترس پلیس نمی توانم کارخانه را ترک کنم»
توفیق احمد می افزاید که چهار سال در ترکیه زندگی کرده بود تا خود را به یکی از کشور های اروپایی برساند، اما سرانجام از سوی پولیس ترکیه بازداشت شده و با هواپیمای چارتر به کابل اخراج گردید. وی مدعی است، طالبان از ترکیه خواسته اند که جوانانی که به این کشور فرار کرده اند، دوباره به افغانستان بفرستد.
او می افزاید که پس از رسیدن به کابل با برخورد نادرست طالبان نیز مواجه شده و حالا تحت فشار شدید روحی و روانی قرار دارد.
فعالان حمایت از حقوق مهاجرین در ترکیه با نگرانی از وضعیت أفغان‌ها در این کشور می‌گویند که بازداشت و اخراج مهاجرین پس از یک امضای توافقنامه میان طالبان و دولت ترکیه به گونه بی پیشینه ای شدت گرفته است.
علی حکمت یکی از فعالان حقوق مهاجرین در ترکیه به مهاجر نیوز گفت:« امسال دیپورتی ها بیش از حد شده است. یعنی از بیست و هفتم ماه جنوری سال جاری، طبق توافقنامه ای که دولت ترکیه با طالبان امضا کرده است، دیپورت ها شروع شده، اما این دیپورت ها نسبت به دیپورت های قبلی متفاوت است و اکثر مهاجران خصوصآ در شهرهای استانبول و انقره حتی از اتاق های شان بیرون شده نمی‌توانند.»
مطلب مرتبط:ترکیه در شش ماه گذشته ۱۸هزار مهاجر افغان را اخراج کرده است
اما وزارت خارجه طالبان در باره امضای چنین توافقنامه ای ابراز بی خبری می‌کند.
این فعالان حقوق مهاجرین می‌گویند که هرچند دولت ترکیه در این اواخر آمار جدیدی از رقم مهاجرین افغان را منتشر نمی‌کند، اما بر بنیاد آماری که حکومت ترکیه چند ماه پیش منتشر کرده است در حال حاضر ۱۲۰ هزار مهاجر افغان با مدرک قانونی و ثبت شده و ۱۸۰هزار مهاجر افغان به گونه غیر قانونی و فاقد مدرک در شهر های مختلف ترکیه به سر می‌برند.
بر بنیاد اطلاعات این فعالان، از ماه جنوری سال روان میلادی تاکنون بیش از ۹۴ هزار مهاجر فاقد مدرک در ترکیه بازداشت شده است که در این میان، شصت هزار تن آنان شهروندان افغانستان اند، که تنها ۱۹ هزار تن از این مهاجرین از شهر استانبول گرفتار شده اند.
این فعال مدافع حقوق مهاجرین می افزاید که از چند سال به اینسو، تقضای پناهندگی مربوط اداره مهاجرت ترکیه می‌شود و این اداره در هر شهر چندین نمایندگی دارد.
علی حکمت می افزاید که مردان مجرد افغان از سوی این اداره ثبت نام نمی‌شوند:« بعد از اتفاقات اخیر در افغانستان دولت ترکیه مردان مجرد افغان را ثبت نام نمی‌کند. آنان هنگامی که به ترکیه می‌رسند تا وقتی که در این کشور باشند، کاملآ غیرقانونی و بدون مدرک زندگی می‌کنند و از هیچ گونه خدمات دولتی استفاده کرده نمی‌توانند.»
بیشتر بخوانید:پناهجویانی که در مسیر بالکان فراموش شده اند
این افغان‌های بدون مدرک به خدمات صحی و آموزش دسترسی نداشته، اجازه سفر از یک شهر به شهر دیگر را ندارند و هر زمانی که بازداشت شوند، بلافاصله اخراج می‌شوند.
این فعال حقوق مهاجرین یکی از علت های اخراج این مهاجرین را برگزاری انتخابات در ترکیه نیز می‌داند. قرار است انتخابات ترکیه در سال آینده برگزار شود. در حال حاضر، نزدیک به چهار میلیون مهاجر سوریه و در حدود ۳۰۰ هزار مهاجر افغان در ترکیه زندگی می‌کنند.
از همین رو، رسانه های مخالف حکومت در آستانه انتخابات، حکومت را تحت فشار قرار داده اند و احزاب مخالف در شعار های انتخاباتی شان بیشتر روی مهاجرین غیرقانونی تمرکز کرده اند.
با این همه، با گرم شدن هوا موجی از مهاجران از ترکیه به سوی اروپا قصد سفر می‌کنند. گفته می‌شود که شمار بیشتری از این مهاجران در بخش های ساحلی و جنگلات آن هم بدون تمامی امکانات اولیه در فضای باز انتظار می‌کشند تا بتوانند با قایق ها خود را به یونان برسانند.
بیشتر بخوانید: نماینده پارلمان اروپا خواهان بررسی عقب زدن مهاجران توسط یونان شد
اما این مدافع حقوق مهاجران با ابراز نگرانی از وضعیت افراد فاقد مدرک می‌گویند که ۹۰ درصد قایق های این مهاجرین از سوی گارد ساحلی یونان دوباره به سمت ترکیه برگشت داده می‌شود و موفق نمی‌شوند که به یونان برسند.
علاوه بر این از مرز خاکی میان ترکیه و یوتان نیز که اکثرآ مردان مجرد استفاده می‌کردند، اکنون محدودیت ها به اندازه ای شدید شده است که اکثر آنان موفق به عبور از این مرز نمی‌شوند.