پس از یک سالگی فروپاشی دولت در افغانستان و روی کار آمدن گروه طالبان در آن کشور، هنوز مهاجران افغان که پروندههای پناهندگی شان در فرانسه رد شده است، از سوی نهادهای مسوول برگۀ اخراج دریافت میکنند و برخیهای دیگر که اخراج شان به تعویق افتاده است؛ نیز در بازداشتگاههای اداری فرستاده میشوند.
حداقل از اول ماه جنون تا اکنون چهار مهاجر افغان پس از دریافت برگۀ خروج و اخطار برگشتانده شدن به افغانستان، به بازداشتگاه اداری فرستاده شده اند. پل شیرون، کارشناس حقوقی سازمان سیماد میگوید: در این تصمیمها آمده است که این مهاجران را میتوان از فرانسه اخراج و به افغانستان فرستاد.
سازمان حقوقی و مهاجرتی سیماد میگوید که پس از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، روند فرستادن افغانها به بازداشتگاههای اداری کاهش یافته؛ اما متوقف نشده است. به گفتۀ سازمان سیماد، هنوز برخی از قومندانیها در فرانسه، به افغانها برگۀ اخراج صادر کرده و آنها را به بازداشتگاههای اداری میفرستند. همچنان این نهاد میگوید که از میان چهار تن مهاجر افغان سه تن آنها به دلیل به تعلیق درامدن روند اخراج شان، از زندان آزاد شدند؛ اما یک تن دیگر هنوز در بازداشتگاه اداری به سر میبرد.
احسان یکی از مهاجرانی است که مهاجر نیوز در مورد او تحقیق کرده است. او مرد جوانی است که در فبروری ۲۰۲۲ به بازداشتگاه مانیل آملو فرستاده میشود. احسان در آن زمان گفته بود که او هنوز جوان است و روند پناهندگیاش تمام نشده است.
در همین حال فرماندهی نیروی انتظامی به مهاجر نیوز اعتراف کرد که احسان گواهی خروج از فرانسه را دریافت کرده است؛ اما او به افغانستان فرستاده نخواهد شد. در عین زمان جولیا لابروس، وکیل سازمان حقوقی سیماد میپرسد که پس احسان چرا هنوز در زندان است؟
از سوی دیگر، نیکلاس دی سا پالیکس، وکیل مدافع حقوق خارجیها در پاریس، به مهاجر نیوز میگوید: قسمی که دیده میشود، عمدتاً مقامات فرانسوی به «ناممکن بودن» برگشتاندن پناهجویان به افغانستان توجهی ندارند.
این وکیل همچنان گفته است که در یک سال گذشته افغانهای زیادی با پروندههای شان به او مراجعه کردهاند که برگۀ خروج دریافت کرده بودند. به گفتۀ او، برخی از محاکم تصمیم اخراج افغانها را رد میکنند و برخیها نه.
این در حالی است که جرالد دارون وزیر داخله فرانسه در گفتگو با تلویزیون بی اف ام گفت: "ما کسی را به سوریه و افغانستان بر نمیگردانیم، چون نمیخواهیم با دیکتاتورهای مثل طالبان رابطه داشته باشیم.
اما نظر به سخنان پل شیرون، با توجه به صدور برگههای اخراج به مهاجران افغان و انتقال آنها به بازداشتگاهها، دیده میشود که ارادۀ فرستادن مهاجران به افغانستان وجود دارد.
بیشتر بخوانید: یک سالگی سقوط کابل؛ شب زندهداری هنرمندان در تبعید
کاهش مدارک جانبی حفاظتی
پیش از این، سازمان اوفپرا و دادگاه ملی پناهندگی به دلیل «خشونت گسترده» در افغانستان، مدارک جانبی حفاظتی را به افغانها اعطا میکردند. اما این نهادها پس از روی کار آمدن طالبان در افغانستان به این باور هستند که درگیری در آن کشور به پایان رسیده است. وینسانسوتی، وکیلی که از حقوق پناهجویان در دادگاه رونی دفاع میکند، به مهاجر نیوز میگوید که ظاهراً به حملات و خشونت جاری در افغانستان از سوی نهادهای مسوول امور پناهندگی در فرانسه، توجه نمیشود. او میگوید که دادگاه ملی فرانسه دیگر «خشونت گسترده» در افغانستان را نمیپذیرد.
اسلون سالیگاری، یکی از مدافعان حقوق مهاجران، به مهاجر نیوز میگوید که مهاجران باید ثابت کنند که به دلیل مسایل سیاسی، عقیدهیی، قومی یا اجتماعی، جان شان در خطر است. به گفتۀ او، استینافخواهی بسیاری از افغانهای مهاجر به همین دلیل رد میشود.
در همین حال، هلن تیسر، وکیل مدافع شهر مارسی به مهاجر نیوز میگوید که در دسامبر سال ۲۰۲۰ درخواست پناهندگی یک جوان ۱۸ سالۀ افغان رد شد و در جنوری سال 2021 برگۀ اخراج دریافت کرد. او میافزاید: هرچند این تصمیم به دلیل وضعیت نامناسب صحی آن جوان، اجرا نشد. داکتران سازمان اوفی وضعیت بد روحی این جوان را تایید کردند. اما این داکتران گفتند که امکان درمان جوان مهاجر در افغانستان نیز، وجود دارد. به قول تیسر این تصمیم در جولای ۲۰۲۱ دقیقاً یک ماه قبل از به قدرت رسیدن طالبان گرفته شد؛ اما بعدتر، این جوان باز هم برگۀ اخراج دریافت کرد و در دسامبر ۲۰۲۱ وکیل مدافع او توانست که حکم ابطال برگۀ اخراج وی را از دادگاه اداری بگیرد.
به گفتۀ او، قاضی تصمیم سازمان اوفی در مورد تداوی وی در فرانسه را رد نکرده و گفته است که این جوان از قوم هزاره است و در افغانستان جانش در خطر است. این جوان در پی این اتفاقات، با افزودن به مدارک خود از سازمان اوفپرا میخواهد تا پروندۀ او را مجدداً بررسی کنند؛ نهایتاَ اوفپرا به او سند پذیرش میدهد. با این همه، معلوم میشود که گرفتن مدرک جانبی حفاظتی در فرانسه دشوار شده است.
اصطلاح "ارزشهای غربی" در دادگاه ملی پناهندگی
وکلای مدافع میگویند که معیار تازهیی در دادگاه ملی پناهندگی معرفی شده است: «عادت به ارزشهای غربی». به گفتۀ این وکیلان، پس از روی کار آمدن طالبان، از این مورد در محاکم قضایی استفاده میشود.
همچنان آنها میافرایند که این مقوله معنا میدهد که این مهاجران به ارزشهای غربی که با ارزشهای گروه طالبان در تضاد است، عادت کرده اند.
به گفتۀ این وکلای مدافع، از این بند برای پذیرش مهاجران کار میگیرند. اما در عین زمان اذعان میدارند که این مقوله نیز مشکل دارد. نیکلاس دی سا پیلکس گفته است که تأیید عادت با ارزشهای غربی دشوار است؛ زیرا دادگاه ابزاری برای سنجش درستی این ادعا در دست ندارد. در همین حال مهاجر نیوز با وجود تلاشهای مکرر، موفق به گرفتن نظر دادگاه ملی پناهندگی در این زمینه نشد.
بیشتر بخوانید: وزیر خارجۀ آلمان: مردم افغانستان را تنها نمیگذاریم
پایان حفاظت: مجازات مضاعف لغو نشده است
نیکلاس دی سا پالیکس میگوید که در چند سال گذشته، مدت اعتبار مدارک حفاظت جانبی افزایش یافته است. به گفتۀ او سازمان اوفپرا میتواند پس از دریافت گواهینامۀ جرایم جنایی مهاجران، مدرک حفاظت جانبی را لغو کند. او همچنان اضافه میکند که «لغو مدرک صرف در صورت انجام جرایمی است که نظم عمومی را مختل کند».
در همین حال سازمان سیماد میگوید که آمار مشخصی نمیتواند ارایه کند، اما ادعا دارد که در مراحل پذیرش مهاجران افزایش چشمگیری رونما شده است.
همچنان پل شیرون عضو این سازمان ضمن تاکید بر این که قاعدۀ مجازات مضاعف هرگز لغو نشده است، میگوید که شهروندان بسیاری از کشورها، مثل سودانیها، افغانها، چچنیها و... شامل این قانون میشوند.
قوانین دوبلین و اخراج غیر مستقیم
به گفتۀ وکلای مدافع، بر اساس قوانین دوبلین، اخراج مهاجران افغان به دیگر کشورهای اروپایی ادامه خواهد یافت. وانسان سوتی یکی دیگر از وکلای مدافع میگوید که فرماندهی پلیس منطقۀ رون، مهاجران را ۲۴ ساعت پیش از پرواز به بازداشتگاه اداری میبرد و شبانه آنها را سوار هواپیما میکند. به گفتۀ او این روند قبل از به قدرت رسیدن طالبان تا اکنون ادامه دارد و سقوط کابل در آن هیچ تاثیری نداشته است.
سازمانهای فعال در حوزۀ حقوق مهاجران از یک سال به این سو در مورد اخراج مهاجران أفغان به أساس قوانین دوبلین هشدار دادهاند. در همین حال گفته میشود که کشورهای بلغاریا، اتریش و کرواسی موضع روشنی در پیوند به اخراج مهاجران أفغان ندارند.
اکاترینا ساباتاکاکیس، وکیل مدافع مهاجران به مهاجر نیوز میگوید: در این کشورها که تضمینی برای بررسی درخواستهای پناهندگی وجود ندارد، ممکن است مهاجران افغان را اخراج کنند.