افغانستان کې د ملګرو ملتونو سیاسي استازولۍ یا یوناما وایي د روان کال په لومړیو شپږو میاشتو کې ولسي تلفات د ریکارډ کچې ته رسېدلي دي. په وینا یې د ۲۰۲۱ کال لومړیو شپږو میاشتو کې نږدې نیمايي ملکي مرګ ژوبله، ښځو، هلکانو او نجونو ته ور اوښتې ده.
د ترکیې د کورنیو چارو وزارت د اتریش د لومړي وزیر د څرګندونو په غبرګون کې ویلي چې ترکیه به د اروپا لپاره پوله ساتونکی او یا د پناه غوښتونکو کمپ نه وي. له دې وړاندې د اتریش لومړي وزیر ویلي و چې ترکیه د افغان پناه غوښتونکو لپاره مناسب ځای دی.
په افغانستان کې د فرانسوي ځواکونو ۸۰ افغان کارکوونکي چې لا هم د فرانسې د ویزې په تمه دي، د طالبانو له ګواښونو اندیښمن دي. دوې وايي که ویزه ورته ور نه کړل شي نو ښايي د افغانستان ګاونډیو هیوادونو ته پناه یوسي او یا اروپاته په قاچاقي ډول سفر وکړي.
د امریکا ولسمشر جوبایډن د جمعې په ورځ په دوو جلا فرمانونو کې، په افغانستان د جګړو له بې ځایه شویو، امریکا ته د افغان پناه غوښتونو د ورتلو او د جګړې له قربانیانو سره د مرستې لپاره ۳۰۰ میلیونه ډالرو بودیجه تصویب کړه.
د تاجکستان یو لوړ پوړی چارواکی د جمعې په وویل چې هیواد يي د خپل ګاونډ افغانستان څخه تر یو لکو کډالو منلو ته چمتو دی. چارواکي ویلي چې له افغانستان څخه د امریکا په مشرۍ د بهرنیو ځواکونو له وتلو سره جګړو شدت موندلی.
د فرانسې پولیسو د پنجشنبه په ورځ پاریس ته نږدې د کډوالو له یوه کمپ څخه چې ۳۲۵ تنه پکې میشت و خیمې ټولې کړې. ډیری دغه کډوال چې د افریقايي هیوادونو دي د پاریس په ختیځه څنډه کې د پانتن او پورت دو له ویلت کې تر پولي لاندې خیمې تړلې وې.
اروپايي ټولنې ویلي چې په پاکستان او ایران کې له میشتو افغان کډوالو او اړمنو خلکو سره د ۲۲ میلیونه یورو په ارزښت بشري مرستې کوي. بل پلو بیا پاکستان له اروپايي ټولنې او نړیوالې ټولنې غواړي چې د افغان کډوالو په برخه کې دې له دوې سره مرسته وکړي.
د آلمان صدراعظمې انګلا مېرکل غواړي چې هیواد ته يي د هغو افغانانو د راتلو چټک او آسانه امکانات برابر کړي چي د آلماني پوځ سره د همکارۍ له کبله تر ګواښ لاندي دي.
په اروپا کې د کډوالو د ملاتړ ۳۰ غیر دولتي موسسې او د کډوالو د ملاتړ بنسټونو د افغانستان د ناامنیو په اړه د اندیښنې په څرګندولو له اروپايي هیوادونو غوښتي چې په عاجله توګه دې د افغان پناه غوښتونکو اخراج و دروي.
له افغانستان څخه آلمان ته د رد شوو مهاجرو اخراج په دې دليل ممکن دی چي ګواکي په افغانستان کي اوس هم خوندي سيمي شته. دا قضاوت تل د افغانستان په تړاو پر اړونده امنيتي وضعيت او اړونده راپور کيږي.
د افغانستان جنوبي ولایت کندهار کې د دولت او وسله والو طالبانو د نښتو له امله سلګونه خلک د دغه ولایت مرکز ته پناه وړې. په ټولنیزو رسنیو کې داسې تصویرنه خپاره شوي چې میرمنې او ماشومان خپل اختر د سړک پر غاړه د ونو ترسیوري لاندې تیرې کړي.
په دې وروستیو کې اندیښنې دا دي چې ترکیه به د افغان کډوالو له نویو څپو سره مخامخه شي. دغه اندیښنې داسې مهال رامنځ ته کیږي چې ترکي پولیسو په تیرو لسو ورځو کې له ایران سره پر پوله ۱۵۰۰ ناقانونه کډوال نیولي چې ډیری يي افغانان دي.