په افغانستان کې د پژواک خبري آژانس تازه موندنې ښيي چې د روان لمریز کال له پيل راهیسې څه باندې ۲۵۲ زره افغان کډوال له ایران او پاکستان څخه په جبري او یا په خپله خوښه راستانه شوي چې له دې ډلې له نیمايي ډیر يي له ایران څخه په زوره ایستل شوي دي.
د بشري حقونو مدافعينو د ترکیې او ايران پر سرحدي چارواکو تور لګولی دی چې په تېر کال کې یې نږدې ۱۴ افغان کډوال وژلي دي. همدا راز پر دغو هيوادونو د مهاجرو په غير قانوني توګه اخراجولو تورونه هم لګول شوي دي.
له ایران څخه لا هم د افغان کډوالو د ایستلو لړۍ ادامه لري. د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو زارت وایي چې یوازې په تېرو دوو ورځو کې تر ۴ زره ډېر افغانان په جبري توګه له ایرانه ایستل شوي دي او یا هم «په خپله خوښه» خپل هېواد ته راستانه شوي دي.
ایران د افغان کډوالو د ایستلو په لړ کې یوازې تیره اونۍ له ۱۰۰۰ ډیرو افغان کډوال چې ښځې او ماشومان هم په کې شامل دي، د هرات او نیمروز ولایتونو له لارې بیرته افغانستان ته استولي. د طالبانو د کډوالو او راستنیدونکو چارو وزارت وايي چې سلګونه نور په همدغه موده کې په خپله خوښه هیواد ته ستانه شوي دي.
د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې عالي کمیشنري (یو ان اچ سی ار) اعلان کړی چې له پاکستان او ایران څخه پر شرایط برابر د بیرته ستنیدونکو افغانانو سره يي د نغدي مرستو اندازه د کس په سره ۳۷۵ امریکايي ډالرو ته لوړه کړې. یادې ادارې ویلي چې په خپله خوښه د افغانانو د بیرته ستنیدو پرورګرام د اګست له میاشتې پیلیږي.
ایراني چارواکو د یک شنبې په ورځ ۱۴۰ ناقانونه پاکستاني کډوال د بلوچستان ایالت د تفتان له لارې بیرته خپل هیواد ته استولي. چارواکي وايي چې دغه پاکستاني کډوال غوښتل چې د ایران له لارې په ناقانونه ډول ځانونه اروپا ته ورسوي.
د غزني ولایت یو افغان ځوان چې د اقتصادي ستونزو او بې وزلۍ له امله اړ شوی و ترڅو پر قاچاقي لارو ایران ته سفر وکړي، په لاره کې د سختي ګرمۍ او د اکسیجن د کمښت له امله د موټر په ډاله کې خپل ژوند بایللی.
په یوه غږیز پیغام کې چې د یو تن کډوال لخوا خپور شوی ادعا شوې چې څلور زه افغانان د ایراني پولیسو لخوا د افغانستان سره پر پوله زاهدان په زندان کې یرغمل نیول شوي. تر دې مهاله د رسمي سرچینو لخوا دغه خبر نه دی تایید شوی.
د ایراني رسنیو په حواله هغه افغان مهاجر چې د ایران د بهرنیانو د سرشمېرنې پروګرام کې یې ګډون کړی دی کولی شي چې له بانکي خدماتو څخه برخمن شي. ایران څه دپاسه دوه میاشتې مخکې د بهرنیانو د سرشمېرنې پروګرام پیل کړی و.
افغانستان کې د طالبانو تر واکمنېدو وروسته زیات شمېر افغانان د خپل هېواد پرېښودو ته اړ شوي دي. دوی چې د زیاتو سختیو تر ګاللو وروسته ځانونه نورو هېوادونو ته رسولي دي وایي برخلیک یې لا هم نه دی معلوم. وحیدالله امیني یو له دغو کډوالو دی چې اوس د ترکیې د وان ښار په پارکونو کې شپې سبا کوي. د سترګو لیدلی حال.
افغانستان کې د طالبانو واکمنۍ ډېری کسان او په ځانګړې توګه پخواني پوځیان له ګواښ سره مخ کړي دي. احمد خان یو له دغو کسانو دی چې د طالبانو له وېرې له افغانستانه ترکیې ته د ځان رسولو هڅه کړې، خو هغه وایي چې له زیاتو سختیو وروسته افغانستان ته بېرته شړل شوی دی.
د ايران د کورنیو چارو وزارت ويلي دي چې په دغه هيواد کې د افغان کډوالو د نوم لیکنې بهیر پاې ته رسیدلی او له دې وروسته هر هغه افغان چې راجستر نه وي له دې هیواده ایستل کیږې. خو طالبان څه وایي؟