د فرانسې سمندري قومنداني وایي پرون سهار (پنجشنبه د نومبر ۲۶مه) یې مانش کانال کې هغه ۱۸ مهاجر ژغورلي دي چې بېړۍ ته یې اوبه دننه شوې وې. یاده قومنداني زیاتوي چې ۲۸ تنه نور چې په ډله کې یې کورنۍ هم دي د کښتۍ تر چپه کېدو وروسته ژغورل شوي دي.
له نږدې ۲۰ کاله راهیسې د فرانسې حکومت افغان محصلینو ته د لوړو زدکړو (ماسترۍ او ډکټورا) بورسونه ورکوي. د دغو بورسونو په اړه نور جزیات لاندې مطلب کې لوستلی شئ.
تېره دوشنبه د پاریس په رپوبلیک ډګر کې د مهاجرو لنډمهال کمپ په تاوتریخجنه توګه وتړل شو. د پاریس څارنوالۍ وایي چې د پولیسو له خوا د یوه مهاجر او یوه خبریال پر وړاندې د تاوتریخوالي په هکله دوه دوسیې پرانیستل شوې دي.
د روان کال له جنورۍ راهیسې د فرانسې په شمالي سیمه کې ۱۱ مهاجر مړه او یا لادرکه شوي دي. دغو کسانو غوښتل چې د مانش کانال له لارې برتانیا ته ځان ورسوي. کالې او ګراند سنت ښارونو کې یوه رضاکاره ډله هڅې کوي چې د مړه شویو کسانو هویت معلوم کړي.
تېره شپه په سلګونو مهاجر د فرانسوي ځواکونو له خوا د پاریس له رپوبلیک ډګر څخه وایستل شول. دغو مهاجرو د شپې په ۷ بجو رپوبلیک ډګر کې خیمې درولې وې. د یوتوپیا ۵۶ سازمان په حواله د پولیسو عملیات ښيي چې د تاوتریخوالي کچه لوړه شوې ده.
د فرانسې د پناه غوښتنې ملي محکمې تېره جمعه پرېکړه وکړه چې افغان پناه غوښتونکو ته د جانبي حفاظت پر ورکولو بیاکتنه کوي. په ورته مهال سازمانونه وایي چې دغه پرېکړه د دې سبب کېږي چې افغان پناه غوښتونکي په اسانۍ سره له فرانسې څخه وشړل شي.
سربیره پر دې چې د ډوبلین ۳ مقرراتو په اړه ګڼې پوښتې او اندیښنې شته، ښايي پر ځای يي داسې یو سیستم رامنځ ته شي چې له دې هم بد تر وي. مهاجر نیوز یو شمیر اروپايي هیوادونو کې له ډوبلیني کډوالو سره مرکه کړې تر څو دا برسیره کړي چې ډوبلین د دوې پر ژوند څخه اغیز کړی.
هر کال د مهاجرو د خوړو فستیوال په بېلابېلو اروپایي ښارونو کې جوړېږي. سږ کال د کورونا ویروس کړکېچ له امله دغه فستیوال یوازې د فرانسې په لیون ښار کې جوړ شوی دی. پخوانۍ افغان مهاجره سعدیه حسابي د یاد فیستوال دایمي ګډونواله ده. نور جزیات یې ویډیو کتلی شئ.
که څه هم د مهاجرو مدافع بنسټونه وایي چې د سن دني کمپ د تړلو عملیاتو وروسته امنیتي ځواکونو د مهاجرو پر وړاندې له تاوتریخوالي څخه کار اخیستی دی، خو تر دې دمه د ایل دو فرانس، د سن سن دني او د پاریس د پولیسو قومندانیو په دې اړه څه نه دي ویلي. امنیتي ځواکونو تېره ورځ پر نږدې هغو ۸۰۰ کسانو اوښکې بهوونکی ګاز وکاراوه چې سرویسونو کې یې ځای نه و موندلی.
د مهاجرو مدافع بنسټونو په حواله د سن دني کمپ د خالي کولو عملیاتو څو ساعته وروسته لا هم «۵۰۰ تر ۱۰۰۰» مهاجر کمپ ته څېرمه لیدل کېدل. پولیسو د مهاجرو د تیت او پرک کولو لپاره اوښکې بهوونکی ګاز کارولی دی.
نن سه شنبه د نومبر ۱۷مه فرانسوي ځواکونو د ایل دو فرانس په سن دني سیمه کې د مهاجرو تر ټولو لوی کمپ وتاړه. دغه کمپ کې نږدې ۲۰۰۰ مهاجر اوسېدل چې ډېری یې افغانان ول.
د کډوالۍ د سختیو سره سره ځینو مهاجرو اروپایي هیوادونو ته تر رسېدو وروسته په بېلابېلو برخو کې بریاوې ترلاسه کړې دي. افغان کډوال ډاکټر محمد خلیل علاج یو له هغو کسانو دی چې له د ۲۰۱۸ راهیسې په فرانسه کې اوسېږي. نوموړی اوس د پاریس په ژورژ پمپیدو روغتون کې کار کوي.