د ملګرو ملتونو د کډوالۍ عالي کمیشنري يه یوه تازه راپور کې وايي چې په ۲۰۱۹ کال کې د جګړو او تاوتریخوالو له امله په نړۍ کې د بې ځایه شویو کسانو شمیر ۷۹،۵ میلیونو ته پورته شوی چې د تیر کال په پرتله په دغه شمیر کې ۹ میلیونه ډیروالی راغلی.
د افغانستان د کډوالو او راستنیدونکو چارو وزارت وايي چې جګړو، طبیعي پېښو او وچکالۍ شاوخوا ۲ میلیونه تنه په افغانستان کې بې ځایه کړي.
د یوناما د نوي رپوټ له مخې د ۲۰۱۹م کال په لومړۍ نیمایي کې افغانستان کې جګړې تر ۱۳۰۰ ډېر ملکي وګړي وژلي او نږدې ۲۵۰۰ تنه یې ټپیان کړي. رپوټ زیاتوي چې د جګړې د ښکیلو اړخو له خوا ولس ته تر ټولو ډېر زیان اوښتی دی. دا په داسې حال کې چې د افغانستان حکومت د یوناما دغه رپوټ ناسم بولي.
پر روانو کړکیچونو او تاوتریخوالي سربیره، د تیرو کلونو په پرتله د نړۍ په مختلفو برخو کې وضعه بهتره شوې ده. که څه هم په سوریې کې وضعیت ښه شوي، خو بیا افغانستان د ناامنۍ په برخه کې د دې هیواد ځای نیولی دی.
د دوشنبې پر ورځ شاوخوا ۱۵۰ افریقایي کډوال چې د لیبیا په مصراتا ښار کې ژغورل شوي وو د ایټالیا یو نظامي هوایي ډګر ته انتقال شول.
د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو اداره وایي د هغو کډوالو په اړه اندېښمنه ده چې د لیبیا په جګړه ځپلو سیمو کې په توقیف کې دي. د یادې ادارې د یو رپوټ له مخې طرابلس ښار کې د جګرو له کبله تر ۲۸۰۰ ډېر کسان بې ځایه شوي دي.
د ملګرو ملتونو د نوي رپوټ له مخې ۲۰۱۸ د افغانانو له پاره تر ټولو خونړی کال و. د دغه رپوټ په حواله تېر کال ۳۸۰۴ ملکي کسان افغانستان کې وژل شوي دي. بل لور ته د مهاجرو چارو ځینې کارپوهان وایي چې د روانې جګړې له کبله ښایي د افغان کډوالو شمېر لوړ شي.
کابل کې د مېشتو ډېپلوماتانو په خبره د افغانستان ځینې ګاوندي هیوادونو د افغان کډوالو یوې نوې څپې ته تیاری نیسي.
د افغانستان ولسمشر اشرف غني وایی چې د افغان امنيتي ځواکونو نږدې ٢٩٠٠٠ غړي د ٢١٠٥ کال له پيل راهيسې وژل شوي دي.
جاغوري او مالستان کې د حکومت او طالبانو تر منځ د جګړې له امله په زرګونو کورنۍ له یادو ولسوالیو بې ځایه شوي او امنو سیمو ته تللي دي.