د افغانستان د کډوالو او راستنیدونکو چارو وزارت په تیرو ۲۰ کلونو کې د افغانانو د کډوالۍ، بې ځایه کیدنې او نورو ناخوالو اصلي لامل طالبان بولي. یاد وزارت وايي چې په نړۍ کې له ۶ میلیونو څخه ډیر افغان کډوال میشت دي.
د افغانستان په کندهار او هلمند ولایتونو کې د طالبانو او امنیتي ځواکونو ترمنځ روانو جګړو تېره یوه میاشت کې نږدې ۲۳۰۰ کورنۍ بې ځایه کړې دي.
د ملګرونو ملتونو د بشري حقونو د همغږۍ دفتر ( اوچا) ویلي چې په روان کال کې شاوخوا ۳۳۲۲۵۰ تنه افغانان د جګړو او طبیعي بيښو له امله خپلو سیمو پریښودو ته اړ شوي.
د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ اداره ( اوچا) وايي چې په افغانستان کې د تاوتریخوالو د ډیریدو او کرونا ویروس د خپریدو له امله، بشري مرستو ته د اړمنو کسانو شمیر مخ په ډیریدو دی. یاده اداره وايي چې راتلونکي کال به پنځه میلیونه نور افغانان بشري مرستو ته اړتیا پیدا کړي.
ملګري ملتونه وايي چې په دې روروستیو کې د افغانستان په جنوب کندهار، هلمند او ارزګان ولایتونو کې د دولت او وسله والو مخالفینو په نښتو او هوايي بریدونو کې زرګونه کورنۍ خپلو کورونو پریښودو ته اړ شوي.
د ملګرو ملتونو د کډوالو ادارې عالي کمیشنري وايي، که د افغانستان د سولې روانې هڅې مثبتې پایلې و نه لري او تاوتریخوالی دوام وکړي نو ښايي افغانستان له یو بشري ناورین سره مخامخ شي. سخت ژمی او کرونا ویروس دغه اندیښنې لاپسې ډیرې کړي.
د افغانستان جنوب کندهار او هلمند ولایتونو کې د وسله والو طالبانو او حکومتي ځواکونو ترمنځ روانه جګړه ۱۲۷۵۰ کورنۍ خپلو کورنو پریښودو ته اړ کړي.
د ملګرو ملتونو د کډوالۍ عالي کمیشنري يه یوه تازه راپور کې وايي چې په ۲۰۱۹ کال کې د جګړو او تاوتریخوالو له امله په نړۍ کې د بې ځایه شویو کسانو شمیر ۷۹،۵ میلیونو ته پورته شوی چې د تیر کال په پرتله په دغه شمیر کې ۹ میلیونه ډیروالی راغلی.
د افغانستان د کډوالو او راستنیدونکو چارو وزارت وايي چې جګړو، طبیعي پېښو او وچکالۍ شاوخوا ۲ میلیونه تنه په افغانستان کې بې ځایه کړي.
د یوناما د نوي رپوټ له مخې د ۲۰۱۹م کال په لومړۍ نیمایي کې افغانستان کې جګړې تر ۱۳۰۰ ډېر ملکي وګړي وژلي او نږدې ۲۵۰۰ تنه یې ټپیان کړي. رپوټ زیاتوي چې د جګړې د ښکیلو اړخو له خوا ولس ته تر ټولو ډېر زیان اوښتی دی. دا په داسې حال کې چې د افغانستان حکومت د یوناما دغه رپوټ ناسم بولي.
پر روانو کړکیچونو او تاوتریخوالي سربیره، د تیرو کلونو په پرتله د نړۍ په مختلفو برخو کې وضعه بهتره شوې ده. که څه هم په سوریې کې وضعیت ښه شوي، خو بیا افغانستان د ناامنۍ په برخه کې د دې هیواد ځای نیولی دی.
د دوشنبې پر ورځ شاوخوا ۱۵۰ افریقایي کډوال چې د لیبیا په مصراتا ښار کې ژغورل شوي وو د ایټالیا یو نظامي هوایي ډګر ته انتقال شول.