په ایټالیا کې د افغانانو ټولنه په ۲۰۱۵ کال کې جوړه شوې ده. د دې ټولنې د جوړېدو موخه ایټالیا مېشتو افغانانو سره په بېلابېلو برخه کې «مرسته کول» او د افغانستان «د کلتور ژوندی ساتل» دي.
د فراتېلي دېټالیا ښي اړخي ګوند مشرې جیورجیا ملوني د ۲۰۲۲ د سپټمبر په ۲۵مه د ایټالیا په پارلماني ټاکنو کې تر ټولو زیاتې رایې وګټلې او یوه میاشت وروسته د ایتلافي حکومت د مشرې په توګه وټاکل شوه. نوموړې چې د کډوالۍ ضد دریځ لري په خپلو ویناوو کې د «قومي ځای پر ځای کېدنې» مسلې ته اشاره کوي. د جیورجیا ملوني له ټاکل کېدو څلور میاشتې وروسته د ایټالیا روم ښار کې مېشت کډوال د هغې د کډوالۍ د سیاست په هکله څه وایي؟
فرانسوي چارواکي وایي چې په تېرو دوو ورځو کې یې په انګلیس کانال کې د یو لړ عملیاتو پر مهال شاوخوا سل کډوال ژغورلي دي. دا په داسې حال کې ده چې تر ۳۰۰ تنه نور پرون پنجشنبه د سمندر له لارې برېتانیا ته اوښتي دي. په ورته مهال د برېتانیا نوی لومړی وزیر غواړي چې د انګلیس کانال له لارې د کډوالو څپو د مخنیوي لپاره له فرانسې سره د همکارۍ تړون لاسلیک کړي.
د برېتانیا د کورنیو چارو نوې وزیرې سویلا برېورمن پرون سه شنبه وویل په پام کې لري چې له برېتانیا څخه د کډوالو د اخراج لړۍ چټکه کړي. نوموړې دغه راز له رونډا سره د شوي تړون پر عملي کولو ټینګار وکړ. دا په داسې حال ده چې هره اونۍ زیات شمېر کډوال هڅه کوي چې د انګلیس کانال له لارې ځانونه برېتانیا ته ورسوي.
د فراتېلي دېټالیا ښي اړخي ګوند مشرې جیورجیا ملوني پرون یکشنبه د سپټمبر ۲۵مه د ایټالیا په پارلماني ټاکنو کې تر ټولو زیاتې رایې ګټلې دي. تمه کېږي چې نوموړې له ماتیو سالویني او سلویو برلسکوني سره ایتلافي حکومت رامنځته کړي.
په داسې حال کې چې د اتریش د ولسمشریزو ټاکنو په نږدې کېدو سره د کډوالو مسله یو ځل بیا توده شوې ده، سږ کال تر دې دمه دغه هېواد ته د رسېدلو مهاجرو شمېر د تېر کال په پرتله ان له دوه چنده کېدو هم لا زیات شوی دی.
ترکي چارواکي وایي چې د روانې سپتمبر میاشتې له ۲ نېټې څخه تر ۸ نېټې پورې یې تر ۳۰۰۰ زیات «غیر قانوني» کډوال اخراج کړي دي چې نږدې ۱۵۰۰ افغانان هم پکې دي.
لیز ټرس چې پرون سه شنبه د سپټمبر ۶ د برېتانیا د لومړۍ وزیرې په توګه کار پیل کړ، د دغه هېواد د مخکیني لومړي وزیر بوریس جانسون په څېر د کډوالو پر وړاندې سخت سیاست لري. تمه کېږي چې نوموړې به د انګلیس کانال له لارې برېتانیا ته د اوښتونکو کډوالو پر وړاندې د بوریس جانسون سیاست ته ادامه ورکړي.
نظرپوښتني ښيي چې د ایټالیا په راتلونکو ټاکنو کې چې د سپټمبر په ۲۵ مه ترسره کېږي، د سخت دریځې ښې اړخې ډلې فراتېلي دیټالیا د نوماندې جورجیا ملوني د بریا چانس ډېر دی. دغه ۴۵ سیاستواله ایټالیا کې پر «قومي ځای پر ځای کېدنې» نیوکه کوي. نوموړي تېره یکشنبه پر خپله ټویټر پاڼه یوه ویډیو خپره کړه چې ښيي یو ګینیایی پناه غوښتونکی پر یوې مېرمنې جنسي تېری کوي.
د قاچاق وړونکو پر وړاندې مبارزه د اروپایي هېوادونو د مهاجرتي پالیسو لومړیتوب بلل کېږي. خو دا کلیمه څه مانا لري؟ د اسناد نه لرونکو کډوالو لپاره د همغږۍ نړیوال پلټفورم د جولای میاشتې په وروستیو ورځو کې د یو راپور په خپرولو سره وویل، دا اصطلاح باید په سمه توګه تعریف شي. کډوال نیوز په دې هکله د یاد پلټفورم د مهاجرتي سیاست کارپوهې مارتا ګیونکو سره مرکه کړې ده.
د برېتانیا د کورنیو چارو وزارت نوې شمېرې ښيي چې دغه هیواد کې د پناه غوښتنلیکونو د ارزولو موده نوره اوږده شوې ده. د برېتانیا د بخښنې نړیوال ادارې څانګې بیا د دغه هیواد پر مهاجرتي سیاست نیوکه کړې او د کورنیو چارو وزیرې پریتي پاتل پالیسي یې «ناوریني» بللې ده. په ورته مهال یادې شمېرې ښيي چې دغه هیواد کې د پناه غوښتونکو د منلو په شمېر کې زیاتوالی راغلی دی.
د هنګري نشنلیست سیاستوال ویکتور اوربان پرون یک شنبه د څلورم ځل لپاره د دغه هیواد د لومړي وزیر په توګه وټاکل شو. ویکتور اوربان د مهاجرو ضد دریځ لري چې له امله یې څو ځله د اروپایي محکمو له خوا محکوم شوی دی.