پرون پنجشنبه د می میاشتې ۵مه یونان کې درې کډوال دغه هیواد ته د مهاجرو د ننوتلو د زمینې برابرولو په تور په ۴۳۹ کاله بند محکوم شول. دا هغه کسان دي چې د ۲۰۲۱ په ډسمبر میاشت کې د کښتۍ ډوبېدو پېښه کې ژوندي پاتې شوي وو.
یونان کې نږدې ۲۰۰۰ پناه غوښتونکي «د کډوالو د قاچاق» په تور په زندان کې دي. دوی په معموله توګه د کډوالو د بېړیو د چلولو په تور په بند محکوم شوي دي. مهاجر پلوه سازمانونه د یونان پر دغه سیاست نیوکه کوي او وایي چې د دې سیاست هدف له ترکیې څخه یونان ته د کډوالو د راتګ مخنیوی دی.
یوناني چارواکي وایي نن سه شنبه سهار د لېسبوس ټاپو په یوه ساحل کې د شپږو کډوالو مړي موندل شوي دي. ویل کېږي چې دوی د کښتۍ ډوبېدو پېښه کې خپل ژوند له لاسه ورکړی دی. د احتمالي قربانیانو لټون روان دی.
د ۲۰۲۰ د سپټمبر پر ۸مه د لېسبوس ټاپو په موریا کمپ کې تر اورلګېدنې وروسته یوناني او اروپایي چارواکو وویل، موریا به نور نه تکرارېږي. دوی دغه راز د پناه غوښتونکو د ژوند د شرایطو د ښه کېدو پر اړتیا ټینګار وکړ. خو له پېښې یو کال وروسته لېسبوس ټاپو کې مهاجر لا هم په خورا سختو شرایطو کې شپه سبا کوي.
یوناني چارواکي د دغه هیواد په مرکزي سیمو کې مهاجر کمپونو ته د احاطې دېوالونه جوړوي. چارواکو دغه راز یوناني ټاپوګانو کې د تړلو مرکزونو د جوړېدو خبر ورکړی دی. په ورته مهال د بې سرحده ډاکټرانو سازمان تېره جمعه یوه راپور کې د مهاجرو د بندي کولو پر ستراتژۍ نیوکه وکړه او د پناه غوښتونکو د روغتیایي حالت د خرابېدو په اړه یې خبرداری ورکړ.
ټاکل شوې چې نن پنجشنبه یو ۲۷ کلن سومالیایی د لېسبوس ټاپو په میتلین کې محاکمه شي. یوناني چارواکي وایي دغه مهاجر قاچاقبر دی او د نورو کسانو ځان یې په خطر کې اچولی دی. تېره سپټمبر میاشت اژې سمندر کې د کښتۍ ډوبېدو پېښه کې دوه کسان ووژل شول. دغه مهاجر چې څلور ماشومان لري وایي چې مهاجرو سره یې مرسته کړې ده. ښایي نوموړی په عمر بند محکوم شي.
د ژمي له رارسیدو سره سم لیزبوس ټاپو کې د کاراټیپه په نوم نوي جوړ شوي کمپ کې د کډوالو په ځانګړې ډول د ماشومانو رواني او روغتیايي ستونزې ورځ تربلې ډیریږي.
په دې وروستیو کې د یونان لیسبوس ټاپو د کډوالو په یو کمپ کې پر یوې درې کلنې افغانې نجلۍ برید شوی و چې له امله يي د نوموړې له پښو وینې راتلې. اوس ډاکټرانو ثابته کړې چې پر دغې نجلۍ جنسي تیری شوی.
یوناني چارواکو نن جمعه لېسبوس ټاپو کې د لېسووس سولیداریتي پیکپا د مهاجرو مرکز د تړلو عملیات پیل کړل. دغه مرکز زیان منونکو مهاجرو لکه ښځو او ماشومانو ته سرپناه برابروله. د پیکپا مدیرې د دې مرکز تړل «غیرانساني» بولي.
اکسفام او په يونان کي د مهاجرو د ملاتړ شورا د اکتوبر په ۲۰مه نېټه يوه ګډه اعلاميه خپره کړې چي پکښي د «دويم موريا کمپ» وضعيت تر ټولو بد بللی.
د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت یو پلاوی یونان ته د خپل دوه ورځیني سفر په لړ کې له دغه هیواد سره د کډوالۍ په تړاو د دوه اړخیز هوکړه لیک پر لاسلیکولو سلا شوی.
د یونان د کډوالۍ او پناه غوښتنې چارو وزارت وایي چې په پام کې لري تر راتلونکی اوړي پورې لېسبوس ټاپو کې د مهاجرو لپاره یو ستر او تړلی پنډغالی جوړ کړي. تېره سپټمبر میاشت یونان کې د مهاجرو تر ټولو لوی کمپ موریا د اورلګېدنې له امله ورانه شوه.